m o s la s h a d i va t o ‘lig‘icha uning tusiga kiradi. Y uqorida keltirilgan s o £z n in g h a m m a s i to'liqL assim ilatsiyaga m isol b o £ladi. Q is m a n assim ilatsiyada nutq tovu sh id an biri ik k in cliisin i b iro n to m o n d a n qism an o'xsh atad i (m oslaslitiradi): Osh-ga-oshka, ish- g a-ish ka, s o £zlarida j o ‘nalish kelishigidagi (g) tovushi old in gi (sh) to v u s h in in g t a ’sirida (k) tovushiga aylanm oqda. Bu s o £zd a q ism an a ssim ila tsiy a yuzaga kelm oqda, y a ’n i (g) jarangli tovu sh i o ‘zid a n o ld in g i (s h ) tovushiga faqat bir to m o n la m a — jarangsizlanish t o m o n id a n o ‘xsham oqda, x;olos, lekin t o iiq uning tusiga kirgan em as. [Uichta] leksem asining (ushta), [pochta ] lek sem asin in g (poshta) d e b talaffuz qilinishi ham shu hodisaga m isol b o i a olad i. Dissimilyatsiya. O g ‘zaki nutqda tovushlar d o im o bir-biriga o £x sh a y v e r m a sd a n , b a ’zan u n in g aksi b o la d i. A yrim paytda 66
talaffuzda ikki o ‘x s h a s li tovu sh b ir jo y d a y o k i bir so'zd a k e lg a n vaqtda biri n o o 'x s h a s li tovushga aylanib h a m qoladi. B u n d a y hodisa d issim ilyatsiya k a b i progressiv va regressiv b o ia d i. K eyingi t o v u s h n o o ‘xshash tovushga aylansa, p ro g ressiv dissimilyatsiya: za ra r -z a r a l, zaru r-za ril, birorta-bironta, m u y a ssa r-