O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

Achitilgan qaymoq (smetana). 
Achitilgan qaymoq (smetana) rus milliy mahsuloti 
hisoblanadi. Achitilgan qaymoq – bu shirin qaymoqni pasterizastiyalab, unga sof sut kislotasi 
bakteriyalari tomizg’ilari qo’shib ivitish natijasida olingan mahsulotdir. Achitilgan qaymoq 
boshqa achitilgan sut mahsulotlaridan yuqori energiya berish qobiliyatiga egaligi bilan ajralib 
turadi. Achitilgan qaymoq tayyorlash jarayonida oqsil tarkibida bo’ladigan ijobiy o’zgarishlar bu 
mahsulotning shirin qaymoqqa nisbatan organizmda tez va yaxshiroq hazm bo’lishini 
ta’minlaydi. 
Achitilgan qaymoqlarning sifati organoleptik va fizik-kimyoviy ko’rsatkichlari asosida 
baholanadi. Tegishli standartlar talabi bo’yicha achitilgan qaymoqning konsistenstiyasi bir xil, 
ma’lum darajada quyuq bo’lishi kerak. Yog’lilik darajasi 20, 25, 30% bo’lgan achitilgan 
qaymoqlarning konsistenstiyasi juda quyuq bo’lmagan, ozroq yopishqoq bo’lib, ma’lum darajada 
havo pufakchalari ajralib turilishiga yo’l qo’yiladi. Yog’liligi 14% bo’lgan achitilgan 
qaymoqlarda esa ozroq darajada oqsil quyqalari bo’lishi mumkin. Yog’liligi 40% bo’lgan 
achitilgan qaymoqlarning konsistenstiyasi esa zich bo’lishi kerak. 
Achitilgan qaymoqlarning ta’mi va hidi yoqimli nordonroq, achitilgan mahsulotga xos, 
begona hidlarsiz va ta’mlarsiz bo’lishi kerak. Yog’lilik darajasi 40% bo’lgan achitilgan 
qaymoqdan boshqalarida ozroq darajada em-xashak va idish ta’mi bo’lishiga yo’l qo’yiladi. 
Achitilgan qaymoqlarning rangi hamma qismlarida bir xil, oq rangdan to oq-krem ranggacha 
bo’ladi. 
Achitilgan qaymoqlarda uchraydigan nuqsonlar ham sut va achitilgan sut mahsulotlarida 
uchraydigan nuqsonlardan deyarli farq qilmaydi.
Yuqorida qayd etganimizdek oziq – ovqat sanoatda xilma-xil assortimentdagi achitilgan 
qaymoqlar ishlab chiqariladi. Bularga Parhezbop, Oshxonabop, 25, 30 va 36% yog’lilikdagi, 
Lyubitelskiy, Krestyanskiy kabi achitilgan qaymoqlar kiradi. Fizik-kimyoviy ko’rsatkichlari 
bo’yicha ular quyidagi 20-jadval talablarga javob berishi kerak.