O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

Tuzlangan pomidorlar. 
Tuzlash uchun yangi uzilgan, sog’lom, butun, mexanik 
jarohatlanmagan, silliq yuzali, sifatli pomidorlar ishlatiladi. Pishib etilganlik darajasiga qarab 
pomidorlar ko’k, qo’ng’ir, pushti, qizil ranglilarga saralanib, ular alohida-alohida tuzlanadi. 
Ezilgan, o’ta pishib ketgan, muzlagan, jarohatlangan, mog’orlagan pomidorlar tuzlashga 
yaroqsiz hisoblanadi. Pomidorlar ham bodring singari tuzlanadi. 
Tuzlangan pomidorlar sifat ko’rsatkichlari bo’yicha 1-chi va 2-chi tovar navlariga 
bo’linadi. Tuzlangan ko’k pomidorlar esa faqat 2-chi nav qilib chiqariladi. 

---

32 
Birinchi nav pomidorlar pishganlik darajasi va katali bo’yicha bir xil, shakli qing’ir emas, 
butun, burishmagan va ezilmagan bo’lishi kerak. Rangi tegishli pishganlik darajasidagi yangi 
uzilgan pomidor rangiga mos bo’lishi kerak. Hidi va ta’mi tuzlangan pomidor mahsulotlariga 
xos, nordon-sho’rroq, ziravorlarning ta’mi hidi yaqqol sezilib turishi kerak. Namakobda tuz 
miqdori 2,0-3,5 % (qizil pomidorlar uchun), nordonlik 0,8-1,2 % ni tashkil etishi GOST 7181-85 
standarti talabi bo’yicha belgilangan. 
Ikkinchi navli mahsulotda esa pomidorlar salgina burishgan, ozroqqina yorilgan joylari 
bo’lishi, sal ezilgan, lekin asl shaklini saqlab qolgan holatda bo’lishiga yo’l qo’yiladi. Ularning 
namakobida sho’rtak nordonlik darajasi balandroq va quyqasi ham ko’proq bo’lishi mumkin. 
Standart talabi bo’yicha ikkinchi navli mahsulotlarda tuz miqdori 2,0-4,0 %, nordonligi esa -0,8-
1,5 % bo’lishi belgilab qo’yilgan. 
 
Takrorlash uchun savollar: 
1.
Achitilgan, tuzlangan meva-sabzavot mahsulotlarining sifatining shakllanishiga ta’sir 
ko’rsatuvchi asosiy omillarni tushuntiring. 
2.
Achitilgan karam sifati bo’yicha qaysi tovar navlariga bo’linadi? 
3.
Achitilgan karamlarning sifatini aniqlashda organoleptik ko’rsatkichlaridan qaysilari 
aniqlanadi? 
4.
Achitilgan karamlarning fizik-kimyoviy ko’rsatkichlaridan qaysilari aniqlanadi? 
5.
Tuzlangan bodringning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
6.
Tuzlangan pomidorlarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
7.
Achitilgan karamlarda uchraydigan asosiy nuqsonlarni tushuntiring. 
8.
Tuzlangan bodring va pomidorlarda uchraydigan asosiy nuqsonlarni tushuntirib bering.