O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

O
2
 = – O – O –
So’ngra faollashgan kislorod to’yinmagan yog’ kislotalarining qo’sh bog’lariga 
quyidagicha birikadi: 
… – SN = SN – … + – O – O –
… – SN – SN – … 
 
O O 
Natijada perekis birikmalari hosil bo’ladi. Ana shunday qilib oksidlanish jarayonining 
birlamchi moddalari hosil bo’ladi. Lekin, hosil bo’lgan bu birlamchi moddalar barqaror emas. 

---

113 
Shu sababli ular tezda parchalanadi. Masalan, perekislardan aldegidlarning hosil bo’lishini 
quyidagicha tushuntirish mumkin. 
… – SN – SN – … 
 
O O 
Aldegidlar esa o’z navbatida havo kislorodi ta’sirida kislotalar va oksikislotalarni hosil 
qiladi. Bu hosil bo’lgan birikmalar oksidlanishning ikkilamchi mahsulotlari deb yuritiladi. Alqisa 
hosil bo’lgan birlamchi va ikkilamchi birikmalar birgalikda yog’ga achchiq ta’m beradi. Natijada 
yog’ iste’molga yaroqsiz holga keladi. 
Yog’larning gidrolizlanish jarayonlari natijasida buzilishi. Ko’pincha oksidlanib buzilgan 
yog’lar tarkibida erkin yog’ kislotalarining miqdori nihoyatda ko’p bo’lishi aniqlangan. 
Bu erkin yog’ kislotalari yog’lar tarkibidagi triglisteridlarning gidrolizga borishi 
natijasida hosil bo’ladi. Yog’larning gidrolizga borish jarayoni asosan fermentativ jarayon 
hisoblanib, lipaza fermenti ishtirokida boradi. Bu jarayonning borishini quyidagi reakstiya bilan 
ko’rsatish mumkin. 
SN
2
O – SO – R
 
 
 
 
SN
2
ON 
 
 
 
 
lipaza 
CHO – CO – R + 3H
2
O
 
SNON + 3RCOOH 
 
CH