A. A. Q od irov t ib b iy o t

; H o lis a — d a v la t ish lari b ila n s h u g 'u lla n u v c h i o liy m a n sa b d o rla r h a y ’ati.
2 Y e r o s ti k a n a lla ri, q u d u q la r.
3 K a m b a g 'a l y e tim -y e s ir la r g a o v q a t ta r q a tila d ig a n j o y , g ‘a rib x o n a .
4 T e m u r tu z u k la r i, T o s h k e n t, G ‘afu r G 'u lo m n o m id a g i a d a b iy o t v a s a n ’at n a s h r iy o ti,
T „ 1 9 9 1 , 1 1 1 - b e t .

---

"O dam gavdasining tuzilishi" kirish qism , 4 bob va xo tim ad an iborat. 
K irish qism ida o d am gavdasining tuzilishi h aq id a u m u m iy m a ’lu m o t 
berilgan. S o‘ng 4 bobda suyaklar, m u sh ak lar, q o n tom irlari va asab 
tom irlari bayon etilgan. X otim ada ayrim a ’zolar haqida m a’lum ot berilgan.
"O dam gav d asin in g tuzilishi" k ito b in in g ikki q o iy o z m a nusxasi 
S harqshunoslik in stitu tin in g n o d ir q o ‘lyozm alar fo nd id a saqlanm o qd a.
" M a n s u r n in g t o ‘liq t o ‘p la m i" d a k is h i s a lo m a tlig in i s a q la s h , 
kasalliklarning sabablari, bem orga tashxis q o 'y ish va davolash m asalalari 
bayon etilgan. T urli kasalliklarda ishlatiladigan do rilar ham k o ‘rsatilgan.
"Giyosiya" haqida yetarli m a’lum ot yo‘q. M a ’lum otlarga ko‘ra kitobning 
b ir nusxasi K alku tta shahridagi ku tu b x o n ad a saqlanar ekan.
T e m u r "D o r u sh -S h ifo "d a xizm at q iluvchi hak im larga yaxshi m aosh 
t o ‘lag an. U n in g b u y ru g ‘i b ila n h a k im la rn in g m ao sh i m u n a jjim la r, 
tarix c h ilar va h u q u q sh u n o slarn in g m ao sh larig a ten g lash tirilg an. T em u r 
tabiblarga nisbatan yaxshi munosabatda bo ‘lgan. Ularga hurm at bilan qaragan. 
Bu h aq d a T em u rn in g o ‘zi bund ay, deb yozgan: "M en o lim va tab ib lar 
b ilan yaxshi m u n o sa b a td a b o ‘ldim . T a b ib la rd a kasal n av k a rlarim n i 
d av o latd im 1". B u n d an kelib chiq adiki, T e m u r q o ‘sh in larid a kasallangan 
va jaro h a tla n g an navkarlarni davolovchi h ak im lar b o ‘lgan.
T e m u r ah oli o ‘rtasid a h a r xil o m m av iy kasalliklar tarqalm asligiga 
alo h id a ah am iy at bergan. B uning u c h u n sh ah a rlarn i va b o sh q a ah o li 
yashaydigan jo y la rn i o zo d a saqlash, xalqni yaxshi sifatli to za suv bilan
t a ’m inlash c h o ra la rin i am alga oshirgan. O zodalikga rioya qilm agan va 
k o ‘c h a -k o ‘ylarga axlat tash lab , u larn i iflos qilgan kishilarni jazolag an. 
Suvni to z a saq lash u c h u n yop iq tip d a g i suv q u v u rlari q u rd irg a n . 
S haharlararo y o ‘llarda sardobalar barpo ettirgan. S am arqand va T oshkent 
yaqinidagi S h o h ru h iy a sh ah arlarid a olib b o rilg an arxeologik q azilm alar 
v aqtida bu n d ay in sh o o tla r k o ‘p topilgan.
T em u r vafotidan so‘ng ham b ir q an ch a vaqt m am lakatda obodonchilik 
ish lari davom ettirild i. U n in g o ‘g ‘il va n a b ira la ri o ‘z b o b o la rin in g
m a m la k a tn i u lu g 'la s h ish la rin i d a v o m e ttird ila r. Bu ish a y n iq sa , 
T em u rn in g yuksak iste’dod egasi b o ig a n nabirasi U lu g ‘bek p o d sh o h lik
qilgan davrda ayniqsa rivoj topdi. M am lakatda buyuk qurilishlar olib borildi. 
M aktab, m adrasa va kasalxonalar barpo etildi.
U lu g ‘b ek o lim va fo z illa rn i d o im q o ila b - q u v v a tla r d i. T a rix iy
m a ’lum otlarga k o ‘ra U lug‘bekning o ‘zi boshqa fanlar q ato rida tibbiyotga 
ham qiziqqan. U tibbiyotga oid kitoblarni k o ‘p o ‘qigan. M ash hu r tarixchi 
V.V.Bartoldning yozishicha U lug‘bek Abu Ali ibn Sinoning "Tib qonunlari 
kitobi"ni ju d a sinchiklab o ‘qib chiqqan ekan. U um um an sog‘liqni saqlash