P islomov toshkent 2017 O‘quv qo‘llanma

CPU
– Central Processing Unit – markaziy prostessor. 
DDE
– Dynamic Data Exchange – ma’lumolar dinamik almashuvi, 
Windows va OS/2 operastion tizimlari muhitida ilovalar o’rtasidagi 
maxsus bufer – xotiraning har bir ilova kira oladigan oblasti orqali 
ma’lumotlar almashuvi texnologiyasi. 
DEM
– Digital Elevation Model(s) – 1. relefning raqamli modeli, 
RRM, sinonimlari DTM, DTED; 2. relefning raqamli modeli uchun AQSh 
Geologik s’yomka standarti. Ularni muntazam tarmoq uzellarida rastrli 
formatda balandlik belgilari matristasi ko’rinishida ifodalash, tarqatish va 
keyinchalik ko’pchilik rastrli GATlarda fazoviy tahlilga asos sifatida 
foydalanish uchun qo’llaniladi. DEM standartida DMA raqamli 
mahsulotlarining 5 ta turi tarqatiladi, ular ma’lumotlarning mantiqiy 
strukturasi bo’yicha bir xil, lekin to’r yacheykalarining burchak o’lchami, 
koordinatalar tizimi, hudud qamrovi va aniqlik bo’yicha farqlanadi. DEM 
mahsulotlari AQShning butun materik qismi hududi, Gavay orollari, 

---

174 
Puerto-Riko, Virgin orollari va Alyaska hududining bir qismi uchun 
ochiqdir. DEM formatidagi ma’lumotlar rastrli axborot almashuvi uchun 
SDTS profili tasdiqlangandan so’ng SDTS formatiga konvertastiyalanadi. 
DIB
– BMPga qaralsin. 
DLG
– Digital Line Graph – AQSh Geologik s’yomkasi standarti, 
Milliy kartografiya boshqarmasi tomonidan 1980 yilda ishlab chiqilgan. 
Chegaralar, transport infratuzilmasi, gidrografiya tarmog`i bo’yicha 
axborotni o’z ichiga oluvchi Milliy raqamli kartografik ma’lumotlar 
bazasini tashkil qiluvchi raqamli kartalarni tarqatish uchun mo’ljallangan. 
Standart ma’lumotlarning vektorli topologik modeli bilan ishlaydi va 
tarmoq hamda poligonal strukturalarni uzata oladi. Atributiv axborot 
ob’yektlar katalogi va ma’lumotlar to’plamini GAT qatlamlari bilan bir xil 
toifalarga bo’lish yordamida uzatiladi. Faylning ichki strukturasi va 
ob’yektlar katalogi bo’yicha farqlanadigan hamda 1:24000, 1:100000 va 
1:2000000 masshtablar topografik kartalariga muvofiq keladigan 3 ta kichik 
tipi mavjud. So’nggilari AQSh Milliy atlasiga kiradi. Hozirgi kunda 
ma’lumotlarni DLG formatidan SDTS formatiga konvertastiyalash ishlari 
amalga oshirilmoqda.