01 умичт ўқув қул

10.3.Mistsellani distillyatsiyalash jarayoni va qurilmalari
Distillyatsiyalash usullari
. Mistsellani distillyatsiyalash uch xil usulda: 
mistsellani sachratish; yupqa plyonka qavatida va mistsella qatlamida olib boriladi. 
Bu usullarni qo’llash mistsellani qaynash haroratini uning kontsentratsiyasiga 
bog’liqligini hisobga olgan holda qo’llaniladi.
Mistsellani distillyatsiyalash turli konstruktsiyadagi qurilmalarda ikki, uch va 
undan ortiq bosqichda amalga oshiriladi.
Purkash usuli
bilan distillyatsiyalashda forsunkadan oqim k
о
‘rinishida 
chiqayotgan mistsella yuzaning ozod energiyasi minimal b
о
‘lgan statik barqaror 
holatga intiladi. Bu narsa yuza shakliga muvofiq b
о
‘lib, unga k
о
‘ra suyuqlik oqimi 
statik beqaror b
о
’ladi. Agar biror sababga k
о
’ra oqim diametri 
о
’rtacha qiymatdan 
chetlashsa, unda 
о
’ta ingichka joylar paydo b
о
’ladi. Ularda, yuza tarangligi tufayli 
bosim oshadi, suyuqlik oqimining y
о
’g’onroq qismiga 
о
’tadi, oqim ma’lum joylarda 
yana ingichkalashadi va tomchilarga parchalanadi. 
Tomchi hosil b
о
’lgandan keyin, bevosita yuqori tezlik bilan harakatlanadi, 
chunki forsunkadan oqimni chiqaradigan dinamik bosim katta b
о
’ladi. Bunda tomchi 
yuzasida disk k
о
’rinishidagi izlar hosil b
о
’lib, uni parchalanishi tufayli yangi 
tomchilar hosil b
о
’ladi. 
Shunday qilib, mistsellani purkaganda suyuqlik va gazsimon fazalarni ajratuvchi 
yuza oshadi, 
о
’z navbatida purkash bilan distillyatsiyalash jarayonini jadalligi, ya’ni 
jarayon unumdorligini oshishi va uni qisqa vaqt davom etishi ham ta’minlanadi. 

---

156 
Purkash usuli bilan distillyatsiyalash suyuqlik fazasidagi gidrodinamik 
о
’zgarishlarga k
о
’ra shartli uch davrga b
о
’linadi: alohida tomchilarni hosil b
о
’lishi, 
alohida tomchilar oralig’ida turbulentlikni oshishi va bu jarayonning s
о
’nishi. Gaz 
fazasida aralashtirishning jadalligi tufayli bug’ning holati va xossalari istalgan 
nuqtada bir xil b
о
’ladi. 
Purkash usuli bilan dastlabki distillyatsiyalash uchun faqat bitta qaynash 
davrining mavjudligi xarakterli, lekin ma’lum sharoitda bug’lanish davri ham mavjud 
b
о
’lishi mumkin. Tugal distillyatsiyalashda qaynash davrining mavjudligi 
kuzatilmaydi.