Н. Қ. ЙЎлдошев, Г. Э. Захидов

 
9.3.1 – жадвал
“Кишилик капитали” омилини баҳолаш учун индикаторларнинг 
Швейцария тизими (Жаҳон Жене ва иқтисодий форуми. 1989)
“Инсонпарварлик (кишилик) капитали” 
омилининг йиғма индикаторлари
22 та мамлакат орасидаги ўрин 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
4 
1. Аҳоли сони 
АҚШ 
Япония
ГФР 
2. Аҳоли сонининг динамикаси 
Туркия 
Австрия 
АҚШ 
3. Аҳолининг иқтисодий ўсишга таъсири 
АҚШ 
Португалия 
Испания 
4. Аҳолининг ѐшли тузилмаси 
Ирландия 
Туркия
АҚШ 
5. Урбанизация даражасининг таъсири 
Финландия 
АҚШ 
Канада 
6. Ёш шахсларнинг аҳолининг умумий 
сонидаги улуши 
Туркия 
Ирландия 
Янги 
Зеландия 
7. Катта ѐшдаги шахсларнинг аҳолининг 
умумий сондаги улуши 
Австрия 
Япония 
Янги 
Зеландия 
8. Меҳнатга қобилиятли ѐшдаги (15-64 
ѐшлар) шахсларнинг аҳолининг умумий 
сонидаги улуши
Швеция 
Норвегия 
Дания 
9. Меҳнатга қобилиятли ѐшдаги аҳоли 
сонининг динамикаси 
Янги 
Зеландия 
Австрия 
Канада 
10. 
Аѐлларнинг меҳнатга қобилиятли 
ѐшдагиларнинг аҳоли сонидаги улуши 
Швеция
Финландия 
Дания 
11. Банд бўлганларнинг меҳнатга қобили- 
ятли ѐшдаги аҳоли сонидаги улуши 
Швеция 
Норвегия 
Финландия 

---

365 
1 
2 
3 
4 
12. Банд бўлганларнинг динамикаси 
АҚШ 
Австрия
Норвегия 
13. Ишсизликнинг умумий даражаси 
Швейцария 
Швеция 
Япония 
14. 
Ёшлар 
орасидаги 
ишсизликнинг 
даражаси
Дания 
Швейцария 
ГФР 
15. Давомли ишсизлик даражаси 
Япония
Португалия 
Швейцария 
16. 1986 йилда янги иш жойларини ташкил 
этилиши 
Япония 
Португалия 
Финландия 
17. Истиқболда янги иш жойларини ташкил 
этилиши 
Япония 
Португалия 
Канада 
18. Юқори малакали ишчи кучининг кўчиб 
кетиши 
АҚШ 
Финландия 
Швейцария 
19. Касбий ўқитиш 
ГФР 
Япония 
Швейцария 
20. Юқори малакали ишчи кучи 
Ирландия 
Япония 
Дания 
21. Юқори малакали ишчи кучининг банд 
бўлганлар сонидаги улуши 
Ирландия 
Япония 
Дания 
22. Ёлланган ходимларнингмотивация
Япония 
Швейцария 
Швеция 
23. Ёлланган ходимлар учун рағбатлар 
Япония 
АҚШ 
Франция 
24 Ёлланган ходимларнинг сафарбарлиги 
Япония 
АҚШ 
Ирландия 
25. Менежерларни тайѐрлаш 
Ирландия 
Швеция 
Швейцария 
26. Менежерларни касбий мослаштириш 
Швеция 
Ирландия 
АҚШ 
27. Менежернинг истеъдоди 
Япония 
Швейцария 
АҚШ 
28. Иш ҳақи(оклад) 
Япония 
Швейцария 
Швеция 
29. Даромад солиғининг энг юқори ставкаси ГФР 
Франция 
Янги 
Зеландия 
30. 
Аҳоли 
сонига 
таълимга 
давлат 
харажатлари 
АҚШ 
Канада 
Швеция 
31. Юқорироқ даражадаги ўрта таълим 
Канада 
Дания 
_ 
Швейцария 
32. Олий таълим 
АҚШ 
Канада 
Швеция 
33. Газеталар чиқариш 
Япония 
Финландия 
Швеция 
34. Бўлғуси ҳаѐтнинг ўртача давомийлиги 
Япония 
Янги 
Зеландия 
Швейцария 
_ 
35. Соғлиқни муҳофаза қилиш тизими 
Швеция 
Швейцария 
ГФР 
36. Ҳаѐтнинг хатарлиги даражаси 
Япония 
Англия
Туркия 
Умуман кишилик капитали омили 
АҚШ 
Канада 
Япония 
80 – йилларда АҚШ, Япония, ГФР, Канада ва Швейцария ҳамиша юқори 
рақобатбардошлик билан ажралиб турганлар. Бунда нафақат иқтисодий 
ташкил қилувчи, балки энг асосийси – уларнинг рақобатбардошлиги 
тузилиши билан ҳам. Чунончи: иқтисодиѐтни жаҳон талаби ўзгаришларига 

---

366 
мослашганлиги даражаси, ички имкониятларга мос келувчи миллий 
ихтисослашишни тўғри танланиши, қатъий ва баъзида маъносиз рақобатдан 
эпчиллик билан қоча билишлик, янги товарларни ишлаб чиқаришга ўта 
олишлик, янги бозорларни ўзлаштириш ва ҳ.к. билан. Етакчи Ғарбий 
мамлакатлар 
ва 
фирмаларнинг 
муваффақиятлари 
сабаби 
худди 
сафарбарликда, яъни жаҳон талаби эволюциясига мослаша олиш ва ўз 
салоҳиятини таркибий қайта қуриш йўли билан унга ўз вақтида жавоб 
қайтариш ва уни керакли йўналишларда ривожлантиришдадир.
Мутахассисларнинг таъкидлашларича, замонавий рақобат курашида 
“штик билан” ҳужумга борувчи эмас, балки тўғри ҳолатни танлаб, ундан 
қочишни билувчи киши ғалаба қозонади.