Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Sharq tabobatida bemorlarni davolash uch bosqichda olib borilgan:
I - bosqichda
xastalik sababi aniqlangan va uni to`laqonlik davolashga 
tayyorlagan.
II - bosqichda
bemor tanasi xastalikka sabab bo`lgan xiltlardan tozalangan, 
ya`ni tanqiya qilingan.
III - bosqichda
tanqiya qilingan bemorga parhez taomlar bilan birga davoli 
ozuqa yoki ozuqali davo buyurilib, parvarish qilingan.
Tanqiya qilish
– g’ayri tabiiy xiltdan tanani to`liq tozalashdir. Tanqiya so`zi 
forscha tildan olingan bo`lib, "tozalash" ma`nosini bildiradi, tanani tanqiya qilish 
uchun musxil va mulayyin darmonlardan foydalaniladi.
Organizmni bo`shatilishiga (istifrog’ qilish) 10 ta holat dalil bo`ladi: 
1.To`lib ketish (imtilo) 

---

114 
2.Quvvat 
3.Mizoj 
4.Munosib holatlar 
5.Tashqi ko`rinish 
6.Yosh 
7.Fasl 
8.Shahar iqlimining xususiyatlari 
9.Bo`shatilishga odat qilinganligi 
10.Kasbi 
Shu bo`shatilishga teskari dalillar bo`lsa, bo`shatish man qilinadi. Badanning
bo`shligi va shuningdek, uch quvvatdan qaysi biri bo`lsa ham, birining zaifligi
bo`shatishni albatta man qiladi. 
Issiq quruq mizojda bo`shatish man qilinadi. Sovuq ho`l mizojda ham 
issiqlikning yo`qligi yoki kuchsizligi tufayli bo`shatish man qilinadi. Ammo, issiq 
ho`l mizojda organizmni bo`shatishga keng ruxsat beriladi. Kishi juda ozg’in, 
badani g’ovak va bo`sh bo`lsa dori bilan tadbir qilishning va sovuq ham ho`llik 
tomoniga olib boradigan yaxshi qon paydo qiluvchi narsalar bilan ovqatlantirish 
kerak. 
O`ta ketgan semizlikda ham bo`shatish man qilinadi, bunda sovuqning 
ustunlik qilish xavfi va go`shtning tomirlarni siqishi va bo`shatish vaqtida ularni 
bekitish xavfi bor. Bunday vaqtda issiqlik kamayib qoladi yoki chiqindilar ichki 
a`zolarga quyiladi. Qattiq issiq va qattiq sovuqda ham bo`shatish qilinadi. Janub 
tomonda bo`lgan juda issiq mamlakatlarda ham bo`shatish man qilinadi, chunki 
surgi dorilarning ko`pchiligi issiqlik bo`lib, ikki issiqlikning va tortuvchining birga 
kelishiga chidab bo`lmaydi, bu holda quvvatlar kuchsizlanadi. Tashqaridagi issiq 
sirtga, dori esa ichga tortadi, natijada qarama - qarshi tortishuv bo`lib, xilt o`z joyida 

---

115 
turib qoladi. Shimol tomonning qattiq sovuq va bo`shatilishga kam odat qilinganlik 
uchun ham bo`shatilishni man qiladi. 
Ko`p terlash bilan aloqali bo`lgan kasb, masalan hammom xodimi va 
hammollik va umuman og’ir mehnat bilan aloqador boshqa kasblarda ham
bo’shatish ham man qilinadi.