Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va menejment kafedrasi

Nazorat savollari: 
1.
Moda industriyasi deganda nimani tushunasiz? 
2.
Moda industriyasi taraqqiyotining asosiy bosqichlarini aytib bering. 

---

20 
3.
Zamonaviy moda industriyasining 
dunyo iqtisodiyotida tutgan ơrni qanday? 
4.
"Haute couture“ va “Pret-a-porter” kollektsiya 
tơplamlarining farqini tushuntirib bering. 
 

---

21 
4-
 
Ma’ruza 
(
1
 soat
)
MODA INDUSTRIYASIDA BRENDING
 
 
 
Reja:
 
1.
 
Brending tarixi.
 
2.
 
”Brend” tushunchasi ta'riflari.
 
3.
 
“Brend” va “Savdo belgisi”.
 
4.
 
Brend xussusiyatlari va turlari.
 
5.
 
Brendni 
yaratish bosqichlari.
 
6.
 
Brend-menejerning vazifalari.
 
 
Tayanch so’zlar:
 
Brend, tovar belgisi, savdo markasi, brend imidji, brend-menejer
1.
 
Brending tarixi 
Brend 
sơzi inglizcha brend sơzidan olingan bơlib, qizdirilgan temir, tamğa, 
fabrika markasi degan ma'nolarni bildiradi. Brend insoniyat tarixida birinchi 
marta Qadimgi Misrda qơllanilgan deb aytish mumkin. Chunki bu davrda ustalar 
ơzlari yasagan ğishtga ơz tamğasini qơyar edilar. Shuningdek, grek va rim 
shamdonlarida, xitoy chinnilarida ham dastlabki savdo belgilari qơyilganligi 
haqida hujjatli dalillar mavjud. Hindistonda ham mil.av. 1300 yilda savdo 
markalari qơllanganligi ma'lum. Brending O’rta asrlarda ham faol qơllanilgan, 
bunda tsex hunarmandlari ơz tovarlarini alohida belgi bilan belgilab qơyardilar. 
Bu aholining kơpayishi va bir hududda bir necha temirchi, toshyơnar, 
duradgorning paydo bơlishi bilan boğliq edi. Evropaning kơhna shaharlari, 
masalan, Zaltsburg va Rottenburgda sayyohlar bugunggi kunda ham temirchilar 
qo’ygan asl “savdo belgi”larini kơrishlari mumkin. 
1266 yilda ingliz qonunchiligi har bir navvoydan ơzi tayyorlayotgan 
nonlarni belgi bilan ajratishni talab qilgan, bu konun nonlarning oğirligini nazorat 
qilish uchun chiqarilgan edi. 
AQSh chorvachilik tarixidan bizga ma'lumki, belgilar oldin mol-holning 
(sigir, qơzilarning) bir-biridan ajralib turishi uchun ishlatilgan bơlsa, keyinchalik 
belgilar muay n ferma yoki rancho gasining taqdim qilgan maxsulotining 
belgilashda qơllanila boshlangan. 
Bugungi kunga kelib brend sơzining dastlabki ma'nosi ơzgardi. Brendni 
yaratish (“brending” – “brand building”) va boshqaruv metodlari (“brend- 
menejment”) marketingda alohida yơnalishga aylandi. Brend-menejment (BM), 
ya'ni brendni yaratish, uni boshqarish, bozorda ommalashtirish, ơzgaruvchan 
sharoitlarga moslashish jarayoni ơtgan asrning ơrtalarida vujudga keldi. Bir 
vaqtning ơzida brend-menejment bir necha mamlakatlarda rivojlanib bordi, ammo 
uning rivojlanishi asosan Buyuk Britaniyada va AQShda bo’lgan. Biz brend 

---

22 
rivojlanish bosqichlarini AQSh misolida kơrib chiqamiz, chunki aynan shu 
mamlakatda brend-menejment tovarlarni boshqarishning rasmiy sistemasi 
sifatida vujudga kelgan. 
AQShda brend-menejment tarixi bir-biridan farqli 4 bosqichga bơlingan.