Ijtimoiy siyosat

Ijtimoiy boshqaruvning milliy, mintaqaviy va global darajadagi 
faoliyati
Milliy
Yevropa Ittifoqi 
Global 
Barqaror 
iqtisodiy 
daromadlar 
Taqsimot 
Tartibga solish 
Markaziy 
banklar 
Soliqqa tortish 
Soliqlar 
va 
trasnfert 
daromadlar 
siyosati 
Davlat 
qonunlari 
va 
direktivalari 
Yevropa markaziy 
banki 
(Yevro 
hudud) 
Bojxona 
daromadlari 
+ 
ishtirokchilarning 
davlat xayriyalari 
Tarkibiy 
fondlar 
Umumiy 
qishloq 
xo‗jalik siyosati 
Yevropa 
Ittifoqi 
qonunlari, 
qoida-
lari va direktiva-
lari. 
Ijtimoiy xartiya 
Huquqiy 
himoya 
sudi 
Uch 
tomonlama 
boshqaruv 
XVF / BMT, milliy 
iqtisodiyotlar 
rivojlanishiga 
yordam 
beruvchi 
maxsus 
global 
fondlar
Maxsus gumanitar 
yordam. 
Qarzdorlik 
bo‗yicha 
maxsus 
global fondlar. 
Umumjahon savdo 
tashkiloti 
konvensiyalari 
BMTning 
aholi 
bo‗yicha 
komissiyasi 
Xalqaro tashkilotlarning ijtimoiy siyosatni amalga oshirishdagi 
ishtiroki quyidagilarda o‗z ifodasini topadi: 

savdo, investitsiyalar, makroiqtisodiy siyosat; 

atrof-muhit; 

bandlik va ijtimoiy himoya; 

xavfsizlik siyosati; 

fan va ta‘lim; 

sog‗liqni saqlash va ijtimoiy ta‘minot; 

ijtimoiy va pensiya ta‘minoti; 

uy-joy; 

oziq-ovqat va suv ta‘minoti; 

migratsiya va qochoqlarga boshpana berish; 

tug‗ilish va tug‗ilishni nazorat qilish; 

---

106 

gumanitar yordam va taraqqiyot. 
XHTning ijtimoiy sohani tartibga solish, moliyalashtirish va 
xizmatlar ko‗rsatishdagi ishtiroki quyidagi jadvalda keltirilgan (4.6.3-
jadval). 
 
4.6.3-jadval
XHTning ijtimoiy ta‟minotni ta‟minlash, moliyalashtirish va 
tartibga solishdagi ishtiroki 
Ta‘minot 
Moliyalashtirish
Tartibga solish 
Global
Mintaqa 
(YI) 
XHX va XNHTlar 
orqali 
ko‗rsatilayotgan 
gumanitar yordam, 
demografik 
dasturlar, 
ijtimoiy 
rivojlanish loyhalari, 
global 
(sog‗liqni 
saqlash, 
ijtimoiy) 
fondlar
Inson 
resurslari 
/ 
ijtimoiy 
fondlar, 
mintaqaviy 
taraqqiyot fondlari 
Daromadlar 
xayriyalar, 
badallar 
yordamida 
ko‗paytiriladi, 
gumanitar 
yordam, 
qarzdorlikni 
kamaytirish 
va 
tabaqalashgan 
narxlarni 
shakllantirish 
uchun 
yo‗naltiriladi 
Bojxona 
va 
davlat 
xayriyalaridan 
olinadigan 
daromadlar (soliqlar) 
qishloq xo‗jalik va 
tarkibiy fondlar orqali 
tarqatiladi 
XMT, 
IHTT 
orqali 
xalqaro 
mehnat 
va 
ijtimoiy 
standartlar; 
BMT inson huquqlari 
konvensiyalari; xalqaro 
savdo 
va 
iqtisodiy 
huquq 
sohasida 
ijtimoiy, 
tibbiy 
va 
ta‘lim 
Kelishuvlar 
va 
direktivalar 
orqali 
mehnat 
va 
ijtimoiy 
standartlar 
 
Xalqaro tashkilotlarning ijtimoiy siyosatni shakllantirishdagi 
ishtiroki bevosita yoki bilvosita usullar yordamida amalga oshiriladi: 

O‗zaro o‗rganish, tahlil va muhokama etish uchun forumlar tashkil 
etish.

Xalqaro ijtimoiy standartlarni belgilash. BMTda inson huquqlari, 
XMTda mehnatga oid, Umumjahon Sog‗liqni saqlash tashkilotida 
sog‗liqni saqlashga oid konvensiyalar ishlab chiqish. Ushbu standartlar 
asosida milliy ijtimoiy siyosat yo‗nalishlari ishlab chiqiladi. 

Ijtimoiy sohani tartibga solish sohasida chuqur integratsiyalashish. 
Jumladan, G‗arbiy Yevropa va Lotin Amerikasida ishchi kuchi 
harakatchanligiga ko‗maklashish maqsadida mehnat va ijtimoiy sohani 
tartibga solishda umumiy bozorni tashkil etish. 

---

107 
Xalqaro tashkilotlar milliy ijtimoiy siyosatni amalga oshirishga 
turlicha ta‘sir ko‗rsatishadi. Milliy hukumatlar xalqaro tashkilotlarning 
ijtimoiy siyosat sohasidagi ba‘zi tavsiyalarini e‘tiborga olish, erkin 
tanlashlari mumkin bo‗lsa, ba‘zi yo‗nalishlarini majburiy tanlashadi. 
Umuman, xalqaro tashkilotlar ijtimoiy siyosatni amalga oshirishda 
quyidagi yo‗nalishlar bo‗yicha faol qatnashadi:

Xalqaro savdo, barqaror iqtisodiy rivojlanish sohasida siyosat 
yuritish; 

Ijtimoiy yordam va rivojlanish uchun ijtimoiy fondlardan 
foydalanish; 

Ijtimoiy standartlar va me‘yorlarni ishlab chiqish hamda joriy 
etish. Xalqaro tashkilotlar ijtimoiy siyosatni nazorat qilish va bevosita 
ijtimoiy siyosat dasturlarini amalga oshirishda qatnashish; 

Ijtimoiy siyosat doirasida dunyo bo‗yicha resurslarni taqsimlash 
va qayta taqsimlash; 

Ijtimoiy siyosatni milliy va xalqaro darajada boshqarishga ta‘sir 
o‗tkazish. 
Barqarorlik va ijtimoiy adolatga asoslangan iqtisodiyotning 
globallashuvi sharoitida xalqaro tashkilotlarning ijtimoiy ta‘minotni 
ta‘minlashdagi o‗rni yuqoriligicha qoladi.