www.ziyouz.com
kutubxonasi
147
gap shunday-shunday, Ibroyim Cho‘tboevich, ishning foydasini ko‘zlab, Ernazar bilan birga Ola
Mo‘ngu ortidagi eski yaylovlarni ochmoqchi bo‘lib turibmiz. Oldin ikkovimiz borib, nima bor, nima
yo‘q bilib kelamiz. Kichibelga qanday o‘tishning azmoyishini olamiz, keyin qaytib kelib, ko‘ch-
ko‘ronni ko‘tarib ko‘chamiz, yoz ichi Kichibelda bo‘lamiz. Hammasi ko‘ngildagiday o‘tsa, o‘sha
Kichibel yaylovini bizning brigadamizga mustahkamlab berilsa. Boshqa cho‘ponlar ham, mabodo,
Kichibelga boraman deyishsa, bemalol, qarshilik yo‘q, unga ham joy yetadi, lekin, eng muhimi, bizga
ajratiladigan o‘tloqlarni men aniq bilishim va mavsum ichi ovora bo‘lib qolmasligim kerak. Sizga ana
shuni aytib, maslahatlashgani keldim. Ikki kundan keyin Ernazar bilan Ola Mo‘ngudan o‘tamiz.
Ishlarni hozircha xotinlar va yordamchilarimiz yuritib turishadi.
— Rostdanam, Bo‘ske, uyda xotinlaringiz nima deyishyapti bu ishingizga? — qiziqdi direktor.—
Hazilakam narsa emas-ku.
— Hozircha indashgani yo‘q. Xudoning qahri kelmasinu, xotinim Orzigulning aqli-xushi joyida.
Ernazarning oilasi Gulimxol yoshroq bo‘lsa ham, aqli o‘ziga yetarli. Bir-birlari bilan juda ahil,
chiqishib ketishgan ko‘rinadi. Ana shunisiga xursandman bir chekkasi. Xotinlar chiqisholmasa,
shundan yomoni yo‘q. Uy jahannamga aylanadi-qo‘yadi. Ilgari bo‘lgan bunday gaplar...
Direktor bilan boshqa ba’zi gaplarni ham so‘ylashib olishdi. Kuzda Moskvaga, haligi oti biram
qiyin — VDNXami, VDNXimi o‘shanda bo‘ladigan ko‘rgazmaga rayon ilg‘orlarining borishi
mo‘ljallanayotgan ekan, Bo‘ston ro‘yxatda birinchilar qatorida ko‘rsatilibdi.
— Men xotinim bilan borsam bo‘larmikin, Ibroyim Cho‘tboevich? Orzigulim qachondan beri
Moskvani ko‘rsatasiz, deb hiqillaydi,— rostiga ko‘chib qo‘ya qoldi Bo‘ston.
— Seni tushunib turibman, Bo‘ske,— kuldi direktor.— Mayli, bir gap bo‘lar. Borsa nima qipti?
Faqat partorgning roziligini olish kerak. U bilan o‘zim gaplashaman.
— Partorg bilan deng? — o‘ylanib qoldi Bo‘ston.
— E, xotirjam bo‘l, Bo‘ske. Nima, bekordan-bekor qarshilik qilib o‘tiradi deysanmi? Erkak
odamning ishi emas bu.
— Yo‘q, gap bunda emas. Borsak — borarmiz, bormasak — yo‘q. Shunga ham ota go‘ri
qozixonami? Men sizga boshqa narsani aytmoqchi bo‘lib yuruvdim. Shunaqa partorg bo‘lmasa,
xo‘jalikning kuni o‘tmaydimi? Sizga juda kerakmi shu? Usiz qo‘l-oyog‘ingiz ishlamaydimi?
— Nima qildi?
— Men shuni bilgim keladi. Mana, qarang, aravaning to‘rtta oyog‘i bor. Hammasi o‘z o‘rnida.
Agar unga beshinchi oyoq o‘rnatsangiz, o‘zi ham aylanmaydi, boshqalarni ham yurishga qo‘ymaydi.
Xo‘sh ana endi ayting, kerakmi, shu beshinchi g‘ildirak?
— Bilasanmi...— yirik, basavlat, erkakcha katta yuzidagi ko‘zlari qiyiq direktor birdan jiddiy
tortdi, oldidagi qog‘ozlarni olib qo‘ya boshladi, ko‘zlarini horg‘in yumdi. «Uyqusi yo‘q. Tinmaydi»,
deb o‘yladi Bo‘ston.— Ochig‘ini ayganda, bama’ni partorg kerak,— dedi u bir oz jimlikdan so‘ng.
— Manov-chi?
Direktor unga yalt etib bir qarab qo‘ydi.
— Nima qilamiz buni gaplashib o‘tirib? Uni rayon yuborgan, qo‘limizdan nima keladi?
— Raykom. Ana, ko‘rdingizmi,— og‘zidan chiqib ketdi Bo‘stonning.— Menga nimagadir u o‘zini
atay shunday tutayotganga o‘xshab ko‘rinadi. Doim odamlarni qo‘rqitib yurishning unga nima keragi
bor, go‘yo men sotsializmni qo‘porib tashlaydiganday? Axir, to‘g‘ri emas-ku, bu. Axir, men bir nimani
talab qilsam, ish uchun talab qilaman. Men bu yerni sotmayman, birovga berib yubormayman,
sovxozning yeri, bundan keyin ham shunday bo‘lib qoladi. Baribir men tirik ekanman, ishga qurbim
kelarkan, o‘z aqlim bilan yashayveraman.
— Nega hadeb menga yolg‘iz shu gapni takrorlayverasan, Bo‘ske. Sen aytgan narsani qilib
bo‘lmaydi.
— Nega bo‘lmaydi?
— Chunki bo‘lmaydi.
Chingiz Aytmatov. Qiyomat (roman)
Do'stlaringiz bilan baham: |