2 Ўзбекистон республикаси

4-амалий машғулот. Муҳандислик графикаси фанларини ўқитишда 
талабаларнинг билимларини баҳолаш 
Режа: 
1.Рейтинг назорат тизими жорий этилишида мамлакатимиз олий ўқув 
юртларида тест-синов турлари ва уларнинг cамарадорлиги; 
2. Талабалар билимини холисона баҳолашнинг назарий асослари. 
 
1. Рейтинг назорат тизими жорий этилишида мамлакатимиз олий 
ўқув юртларида тест-синов турлари ва уларнинг cамарадорлиги 
Республикамиз мустақилликка эришган кунданоқ таълим соҳасида 
жиддий ислоҳотларга қўл урилди. Рейтинг тизими жорий этилиб, талабалар 
билимини холисона баҳолашга қаратилган илғор педагогик технологияларни 
қўллаш ва самарали янгиларини ишлаб чиқиш борасида анчагина илмий-
услубий ва ташкилий ишлар амалга оширилди.
Бир қатор назарий таълим методлари: кўргазмали тушунтириш, эслаш, 
муаммоли баѐн, тадқиқот методи, фаол ўқитиш методлари ва бир қатор 
ноанъанавий амалий ўқув методлари жорий этилди (1-расм). Буларнинг 
барчаси талабалар билимини замон талаби даражасига кўтариш билан бир 
қаторда билимни холисона баҳолашга қаратилгандир.
Холисона баҳо. 
Холисона баҳо уни қўяѐтган шахсга боғлиқ бўлмайди, у 
талабалар билимининг давлат таълим стандартларига мувофиқлигини акс 
эттириши керак. Бошқача айтганда, айнан бир масалани баҳолашда бир неча 
ўқитувчининг ягона бир натижани белгилашидир. 
Билимларни холисона баҳолаш масаласи ХХ асрда муҳим аҳамият касб 
этди. Техник ва ижтимоий тараққиѐт шуни кўрсатдики, истаган киши 
мураккаб техник мосламаларни, давлат ишлаб чиқариш тизимларини 
бошқара олмайди. Бунинг учун қобилият ва мустаҳкам билимга эга бўлиш 
лозим, демак, уларни аниқлайдиган, холисона баҳолайдиган тестлар зарур. 
Холисликни таъминлаш учун бир неча босқичларни ўзаро 
мувофиқлаштириш 
зарур. 
Баҳолашни 
холисона 
амалга 
ошириш, 
маълумотларни холисона қайта ишлаш, натижаларни холисона талқин қилиш 
шулар жумласидандир. 
1.1.-расм. Ўқитиш методларининг таснифи [27] 
Педагогикада «ўлчаш» атамаси янги бўлиб, билимни баҳолашга ўлчаш 
деб қаралади, бунда таълим натижаси маълум бир сон билан белгиланади. 
Баҳолашни, яъни ўлчашни холисона ўтказиш ҳар бир талаба бир хил 
шароитда бир хил синовдан ўтишини талаб этади. 
Маълумотларни холисона қайта ишлаш деганда, барча педагоглар 
томонидан бир хил қўлланиладиган аниқ мезонлар назарда тутилади. 

---

143 
Тест натижасини компьютер воситасида қайта ишлаш холисликни 
таъминлайди. Бунда барча иш ягона дастурий таъминот асосида амалга 
оширилади. Натижаларни холисона талқин қилишга эришиш учун бир нечта 
педагог қўйган баҳо юзасидан ягона фикр билдириши лозим. Компьютер 
воситасидаги талқин холисона бўлиб, айнан бир хил узвий алоқалар 
белгиланади. 
Илмий педагогикада холисликдан ташқари яна «ишончлилик» ва 
«валидлик» каби услубий меъѐрлар ҳам мавжуддир.