Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистои Ресиубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

ВАЛЕОЛОГИЯ БИЛАН КИМ ЛАР Ш УҒУЛЛАНИШ И КЕРАК?
Ачинарлиси, шуки, валеология билан ҳозирги кунда ушбу фанни ўқитиш 
фақатгина физкультура ва биология фанлари уқитувчиларига юкланмокда. 
Бундай йўналиш билан физика, адабиёт, математика, кимё ва бошқа фан 
ўқитувчиларнинг шуғулланишлари ҳам мутлақо нотўғри.
Валеология концепцияси соҳаси билан дунёга машҳур бўлган олиму- 
уламолар педагог-валеолог сифатида фаолият кўрсатганлар: Пифагор, 
Сукрот, ва бошқа жуда кўплаб олиму-уламолар шуғулланганлар. 
Ш унингдек 
акушер-гинекологлар 
чақалоқни 
ҳар 
томонлама 
тарбиялаганлар, 
ушбу 
соҳа-валеология 
ҳақида 
Қадимий 
Миср 
папируслари, Киев Руси адабиёт-тарих саҳифаларида баён этилган.
Хулоса шуки, демак валеология фани билан шуғулланиш ҳозирги 
замонда ҳамма-барчанинг иши бўлиб қолмоғи даркор.
Машҳур валеолог, профессор Г.Л.Апанасенконинг қайд этишича: 
“Инсоният противоэпидемик инқилоб” бўсагасида турипти. Яъни ҳаётий 
тизимнинг - одамзотнинг соғлиғини мустахкамлаш ҳамда организмнинг 
ўз-ўзини бошқариш механизмини мувофиқлаштириш - яратишдан иборат. 
Шунингдек, валеология фанининг назарий ва амалий ютуқларини-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

валеологиянинг янги «стратегисия»га асос солишдан иборатдир. Шундай 
экан 
XXI аср валеология асри 
бўлиб қолади.
ВАЛЕОЛОГИЯНИНГ АҲЛОҚ-ОДОБГА, САЛОМАТЛИККА
ҚАНДАЙ АЛОҚАСИ БОР?
Маълумки, инсон табиатнинг энг буюк инъоми, биологик ҳолат, 
жамиятнинг ва биосферанинг бир қисми. Шундай экан унинг жисмонан, 
руҳан, аҳлоқий хусусиятлари ҳам тенг хуқуқли кадриятларга эга. Демак, 
валеология тушунчасини, моҳиятини тушунтириш, унинг ақл-идрокини 
бойитиш, тарбиялаш энг муҳим нарса ҳисобланади. Ш унинг учун жамият 
инсон саломатлигини сақлаш, одамзотни сақлаш ва уларнинг кўпайишини 
ривожлантириш каби муҳим масалалар валеология фанига юкланди.
III 
минг йиллик катта шов-шувларга эга бўлган оламшумул илмий 
янгиликлар яратиш, ҳамда янги фанларнинг пайдо бўлиш асри бўлиб 
қолиши кутилмокда. Аммо дунё олимларини қизиқтираётган нарса 
(космик соҳа, ген инженерияси, клонлаштириш)лар кимларни кўлига 
тушади. Бунга хеч ким кафолат бераолмайди. Бу хакда Вернадский, 
Сахаров, Стивен, Хокинг кабилар огоҳлантирганлар.
Шундай экан, хозирги кунда Россия, СНГ давлатлари ва бошқа айрим 
мамлакатлардаги аҳлоқ-одоб, маънавият, маърифат, ташвиқот-таргибот 
ишлари қандай йулга куйилмоқда. Минг афсуски таълим-тарбия, маънавият 
соҳасидаги турли хилдаги “юлдузлар” оркали кино, театр, дискотека, 
телевизорлар, сексни пропаганда қилиш, парнография орқали бўлаётган 
кўрсатувлардаги аҳлоқсизлик, маданиятсизлик, “руҳий хасталиклар”дан 
иборат 
бўлганларни 
тобора-ривожланиб 
бораётгани 
кўпчиликни 
ранжитмоқца. Келгусида жамиятни нималар кутмокда?
Начора! Вақт кўрсатади.
Ваҳоланки, аксинча, ҳозирги кунда, юқоридагаларга қарама-қарши 
булган, ёшларни, одамзотни жисмоний, руҳий, маънавий, маърифий, 
поклик, иймонли бўлишликка ундаган ва ундайдиган, Гиппократ, Абу Али 
ибн Сино, Пушкин, Кант, Мечников, Павлов, Сухомлинский, Амосов, 
Казначеев, Афанасенко ва бошқаларнинг