A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

uchinchi yilning bahorida yetiladi. Yetilgan qubba sariq-qo‘ng‘ir rangda,
bo‘yi 5-10 sm, oddiy qarag‘aynikiga nisbatan yirik boiadi. Urug‘i ham
yirik, uzunligi 6 mm, qanotchali.
Bu qarag‘ay ham urugidan k o ‘payadi va ochiq yerlarda yaxshi
o ‘sadi. 500-600 yil yashashi mumkin. O lq va yonlama ildizlari yaxshi
rivojlanadi. Bu qarag‘ay sovuqqa ham, issiqqa ham chidamli. U
soyasevar b o iib , oddiy qarag‘ayga nisbatan unumdor tuproqni xohlaydi,
quruq ohakli, qumli va qumloq tuproqli yerlarda, ayniqsa, yaxshi o ‘sadi.
Y og‘ochi pishiq, smolali, o ‘zagi sariq yoki qizg‘ish, atrofi sariq
ranglidir. Qarag‘ay xalq xo ‘jaligida katta ahamiyatga ega. Uning
yog‘ochidan kemasozlikda va turli binokorlik ishlarida foydalaniladi.
Uning smolasidan skipidar va kanifol olinadi. Qarag‘ay ihota
daraxtzorlari barpo qilish va ko‘kalamzorlashtirish maqsadlarida ekiladi.
U Qrim, Kavkaz togiarida, 0 ‘rta yer dengizi mamlakatlarida uchraydi.
Bu hududlarda oddiy qarag‘ay va eman bilan birgalikda o ‘sadi yoki
tabiiy toza qarag‘ayzorlar hosil qiladi. Ukrainada ko‘kalamzorlashtirish
maqsadlarida k o‘plab ekiladi. 0 ‘zbekistonda Samarqand, Toshkent,
Andijon viloyatlari hamda Piskent, Omonqo‘ton, Oqtoshda uning 100

---

yoshdan oshgan daraxtlari hozirda ham yaxshi o ‘smoqda. Qarag'ay-
doshlar oilasi vakillari orasida 0 ‘zbekistonga eng muvaffaqiyatli
introduksiya qilingan qarag‘ay turi hisoblanadi.
UCH NINABARGLILAR SEKSIYASI
Eldor qarag‘ayi (Pinus eldarica M edw.) tabiiy sharoitlarda 12-15
metr balandlikkacha o ‘sadi. Ushbu qarag‘ay turi MDHda o ‘suvchi eng
janubiy qarag‘ay turi hisoblanadi. Bu qarag‘ay turining yagona tarqalgan
joyi Ozarbayjonning Gruziya bilan chegarasida joylashgan bepoyon