18
1)
To‗g‗irlash sxemasi
2)
Silliqlovchi filtrning mavjudligi
3)
Yukmaning xarakteri.
Bunday transformator chulamlaridan nosinusoidal toklar o‗tadi. Tokning
yuqori garmonikalari quyidagi sabablarga ko‗ra hosil bo‗ladi:
1) ikkilamchi chulg‗amning ayrim fazalariga ulangan ventillar tokni o‗zidan
davrning faqat bir qismidagina o‗tkazishi;
2) to‗g‗rilagichning o‗zgarmas tok tomoniga induktivligi katta bo‗lgan
tekislovchi drossel ulanganligi tufayli transformator chulg‗amlaridagi tokning vaqt
bo‗yicha o‗zgarish shakli to‗g‗ri burchakka yaqin bo‗lishi.
O‗zgartirgich qurilmalari maxsus maqsadli kuch transformatorlarda, umumiy
holda,
I
1
va
I
2
toklarning ta'sir etuvchi qiymatlari yuqori garmonikalar ta'sirida har
xil bo‗lishi natijasida
S
1N
va
S
2N
hisoblash quvvatlar har xil bo‗ladi. Shuning uchun
ventilli to‗g‗rilagich transformatorining "tipaviy quvvati" tushunchasi kiritiladi
(tipaviy quvvat – o‗zgartirgich qurilmasi transformatorining tipiga oid bo‗lgan
quvvat).
O‗zgartirgich qurilmalarining maxsus maqsadli
kuch transformatorlarining
tipaviy quvvati to‗g‗rilash sxemasidan bog‗liq holda birlamchi chulg‗am (bu
chulg‗amni "tarmoq chulg‗ami" deb ham yuritiladi) quvvati
S
1N
to‗g‗rilagich
ulangan tomondagi bentil chulg‗ami
S
2N
quvvatlarining o‗rtacha qiymati orqali
aniqlanadi. Masalan, 6 fazali to‗g‗rilash sxemasida
mazkur transformatorining
tipaviy quvvati:
S
tip
0,5 (S
1N
S
2N
)
1,26 P
dN
, (1.4)
bunda
S
1N
3I
1N
U
1f.N
1,045P
dN
,
S
2N
6I
2N
E
2f.N
1,48P
dN
,
[P
dN
U
dN
I
dN
–
to‗g‗rilagichning o‗zgarmas tok tomonidagi (chiqishidagi) quvvati].
I
1N
va
I
2N
– tegishlicha tarmoq va ventilchulg‗amlarining toklari;
U
1N
va
E
2f.N
– tarmoq va ventil chulg‗amlariningtegishlicha fazaviy
kuchlanishi va EYK.
Tipaviy quvvat koeffitsienti –
K
tip
S
tip
/P
dN
. To‗g‗rilagich qurilmasi uchun
transformator tanlashda bu koeffitsient ma'lum bo‗lishi lozim.
19
Yuklama nominal bo‗lganda transformatorning
tipaviy quvvati
S
tip
, uning
chiqish quvvati
P
dN
dan
katta
(S
tip
>P
dN
)
bo‗ladi. Bu quyidagicha tushuntiriadi.
To‗g‗rilagichqurilmalarida
ishlayotgan
transformatorlarda
foydali
quvvat
ikkilamchi tok
I
2N
ning doimiy tashkil etuvchisi tomonidan aniqlanib,
chulg‗amlarining qizishi esa tarkibida yuqori garmonikalari bo‗lgan birlamchi
I
1
va
ikkilamchi
I
2
to‗la
toklar
bilan aniqlanadi.
Shuning
uchun
bunday
transformatorining gabaritlari va og‗irligi, toki sinusoidal bo‗lgan xuddi shunday
transformatorining nominal quvvati
(S
tip
= mU
2N
I
2N
)
dan katta bo‗ladi.
Tarmoq chulg‗amlariga beriladigan nominal kuchlanishlari 0,4’110 kV
oralig‗idagi standart kuchlanishlariga mos keladi. Ventilchulg‗ami
kuchlanishlari
o‗zgartigich qurilmalarining sxemasi va parametrlari orqali aniqlanadi.
Maxsus maqsadli kuch transformatorining quvvatiga va qo‗llanish sohasiga
bog‗liq holda uning to‗g‗rilangan kuchlanishi 6 V dan bir necha ming voltgacha,
to‗g‗rilangan tok esa 2 A dan 200 kA gacha bo‗lishi mumkin.
Transformatorning tipaviy quvvati xardoyim uning chiqish quvvatidan katta
bo‗ladi, ya‘ni
K
tip
>1
. Xar qanday to‗g‗irlovchi
sxema uchun,
U
2
>U
d
va
I
2
>I
d
bo‗ladi.
To‗g‗irlovchi qurilmalar uchun transformatorlarni tanlashda yoki uni
loyihalashda tipaviy quvvat koeffitsienti aniq bo‗lishi kerak.Transformatorning,
chiqishidagi o‗zgaruvchan tok kuchlanishni, to‗g‗irlangan U
dN
kuchlanishi
bilan
aniqlanadi.
U
2N
= k
U
U
dN
(1.5)
bu erda
k
U
— kuchlanish koeffisiyenti.
Ayrim to‗g‗irlovchi sxemalar uchun
k
U
kuchlanish va
K
tip
tipaviy quvvat
koeffisiyentlari quyidagi 1.3.1-jadvalda berilgan.
1.1-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: