O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti



Download 2,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/132
Sana13.06.2022
Hajmi2,16 Mb.
#665105
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   132
Bog'liq
3.УУМ Узбекистон фойдали усимликлари

Cucurbitaceae

oilasiga yer sharining tropik va subtropik iqlimli mintaqasida o’sadigan 100 ta avlod 
va 1100 ga yaqin o’simlik turlari kiradi. Bular ichida eng ahamiyatlisi xo’raki tarvuz 
(
Citrullis edulus pang.),
qovun (
Cucumis melo L.),
qovoqning uchta turi, yirik 
mevali qovoq (
Cucurbita maxima L
.), qattiq po’stli qovoq (
Cucurbita pepo L
.) va 
muskat qovoq (
Cucurbita moschata L.)
hisoblanadi. 
Bu oilaga kam tarqalgan va katta ahamiyatga ega bo’lmagan quyidagi turlar 
ham kiradi: Lyuffa yoki qozonyuvgich, chayot (meksika bodringi), ilonsimon 
bodring, idish qovoq

Tarvuz
– keng tarqalgan poliz ekinidir. Uning bir qancha turlari bo’lib, eng 
ahamiyatlisi xo’raki (
Citrullis edulus ‘ang.)
va xashaki tarvuzdir. Bundan tashqari, 
taxir mazali kolotsint – (
C. colocynthis
), gajjaksiz (
C.ecirrhosus
) va Nozena (
C. 
naudinianus
) yovvoyi turlari bo’lib, ular selektsiya maqsadlarida, issiqqa, 
qurg’oqchilikka va kasalliklarga chidamli navlar yaratishda foydalaniladi. 
O’zbekistonda ekiladigan tarvuz navlari O’rta Osiyo ekologo-geografik 
guruhiga mansub bo’lib, ular morfologik belgilari, biologik va xo’jalik xususiyatlari 
bilan bir-biridan farq qiladi. 
Qovun 
– poliz ekinlari ichida eng keng tarqalgan bo’lib, 
Cucumis
avlodiga 
mansub. Bu avlodga 40 ga yaqin tur kirib, ular ichida madaniylashgani ekiladigan 
qovun (
Cucumis melo L
.) va bodringdir (
Cucumis sativus L.).
A.I. Filov Cucumis 
melo qovun turini 7 ta ekologo-geografik guruhga yoki kenja turga bo’ladi: shundan 
madaniy qovunlar 3 ta – Yevropa O’rta Osiyo va kichik Osiyo qovunlari; yarim 
madaniy qovunlar 3 ta – ilonsimon, xitoy va hidli qovunlar va yovvoyi bitta kenja 
tur – begona o’t holida o’suvchi qovunlar. 
O’zbekistonda ekiladigan qovun navlari O’rta Osiyo kenja turiga mansub 
bo’lib, ular ham o’z navbatida 5 xilga bo’linadi. 


59 
1.
Handalaklar. 2. Yozgi eti yumshoq qovunlar.
3. 
Yozgi eti qattiq qovunlar. 
4. Kuzgi qovunlar. 5. Qishki qovunlar. 
Qovoq
ning – 
Cucurbita
avlodiga kiruvchi 27 turi bo’lib, shundan faqat 6 turi 
madaniylashgan, qolganlari esa yovvoiy holda uchraydi. 
O’zbekistonda ekiladigan qovoq navlari quyidagi uchta turga mansub: qattiq 
po’stli yoki oddiy qovoq – 
Cucurbita pepo
; yirik mevali – 
Cucurbita maxima
va 
muskat qovoq – 
Cucurbita moschata.

Qattiq po’stli qovoq turi 3 ta kenja turga bo’linadi: palak yoza-digan; palak 
yozmaydigan va mayda mevali. Yirik mevali qovoq turi 4 ta kenja turga bo’linadi: 
Yevropa-Osiyo, Janubiy Amerika, Xitoy va yovvoiy holda o’suvchi xillari. Muskat 
qovoq turi esa 6 ta kenja turga bo’linadi: Turkiston, Yapon, Hindiston, Meksika, 
Kolumbiya va Gvatemala qovoqlari. 

Download 2,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   132




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish