Дўстов Ҳ. Б. Коррозиядан ҳимоя қилиш

3.7-расм. Кислороднинг турли ҳароратларда кумушда адсорбцияланиш 
кинетикаси (Р
О2
 = 200 мм см уст). 
 
Адсорбцияланган О
2–
ионлар металл сирти остига кириб, ичкарида оксид 
ҳосил қилиши мумкин. Металлда хемосорбланган қатлам ва металл 
оксидининг тузилиш схемаси 3.8-расмда келтирилган.
Хемосорбцияланган кислород қатламининг ҳосил бўлиши жуда тез 
амалга ошади. Кислород ионларининг металл ичига кириши ва оксиднинг 
ҳосил бўлиш жараёни одатда 10
4
–10
5
марта секинроқ кечади.

---

33 
3.8-расм. Металлда хемосорбланган қатлам (
а
) ва металл оксидининг (
б
) тузилиш 
схемаси.
Ме – металл; О – кислород; 
Атмосфера ва саноат ишлаб чиқариш шароитларида кўпгина металлар 
коррозия маҳсулотлари пардаси билан қопланган бўлади. Металларнинг 
иссиқликка чидамлилиги кўпинча ана шу плёнкаларнинг хоссаларига боғлиқ 
бўлади. 
3.5. Металлар сиртида пардалар (плёнка)нинг ҳосил бўлиши
Металлар сиртида ҳосил бўладиган пардалар (плёнкалар) унинг агрессив 
муҳитдаги коррозион чидамлилигини аниқлайди. Плёнкаларни уларнинг 
қалинлигига кўра қуйидаги турларга ажратадилар: 
• қалинлиги 40 нм гача бўлган мономолекуляр қатламдан иборат бўлган 
юпқа
(кўринмас) плёнкалар; 
• қалинлиги 40 – 500 нм гача бўлган (интерференция туфайли илғаб 
олинадиган) 
ўртача
плёнкалар; 
• қалинлиги 500 нм дан катта (кўринадиган) 
қалин
плёнкалар; 
Ҳосил бўладиган плёнкаларнинг қалинлиги кўп жиҳатдан оксидланиш 
шароитларига боғлиқ. 3.2-жадвалда темир учун плёнкаларнинг ва оксид 
пардаларнинг қалинлиги тўғрисидаги маълумотлар уларнинг ҳосил бўлиш 
шароитларига боғлиқ ҳолда келтирилган. 
3.2-жадвал
Темир сиртида ҳосил бўладиган плёнкалар қалинлиги. 
Металл 
Ҳосил бўлиш шароити 
Плёнка 
қалинлиги, нм 
Синфи 
Темир 
(0,04%) 
Хона ҳароратидаги қуруқ ҳавода бир неча 
кун сақлаш 
1,5 – 2,0 
Юпқа 
плёнкалар