Sakkizinchi nasihat:
aqlni biz insonlarga ulug’ hadya, uluk ne’mat deb biling, uni sof va
komil ravishda asrashga e’tibor bering, ularni saqlash har kimning eng birinchi va sharafli burchi
ekanini unutmang.
To’qqizinchi nasihat:
ikki yuzlamalilik, munofiqlik, baxillikdan saqlaning. Yolg’onchi,
tuhmatchi va chaqimchi bo’lmang. Va’dangazga vafo qiling, mehnatsevar, ishchan, g’ayratli va
matonatli bo’ling. Odamlarni kuldirish uchun ma’nosiz adab, tarbiyaga xilof bo’lgan so’zlarni
so’zlamang.
O’ninchi nasihat:
aqilli odam o’zining kimligini, larajasini bilib, shunga qarab ish olib
boradi. Yomonlikdan qayg’urib, yaxshilik uchun sevinish komil insonda topiladi. Molu-
davlatingizni oilanigizni tarbiya etishda qizg’onmang.
O’n birinchi nasihat:
gunoh unutilmaydi, ezgulik yo’lda qolmaydi. Har kim nima eksa shuni
o’radi.
Sharqning mashhur hakimi va tabibi
Abu Bakr Roziy
alloma tabiblar, donolar va shogirdlari
huzurida inson salomatligining sirlari haqida bahslashishni sevardi. Ana shunday bahslarning birida
zukko bir tabib so’z olib bunday dedi:
Insondagi hamma kasalliklarni sababi shamollashdir. Shamollashdan saqlangan odam hech
qachon dard ko’rmaydi.
Bir-ikki tabiblar ham uning fikrini ma’qullab: “To’g’ri, to’g’ri” deb qo’yishdi. Lekin Abu
Bakr Roziy bu gapga e’tiroz bildirdi:
• Men bu fikrga qo’shilmayman, — dedi u boshini sarak-sarak qilib, — tumov bo’lish,
shomollash, tomoq og’rig’i kabi dardlar hamma xastaliklarga sabab bo’lavermaydi. Zero, tumovni,
shamollashni, tomoq og’rig’ini davolasa bo’ladi.
Insondagi ko’p xastaliklarga asab, ruhiyat, kayfiyat sabab bo’ladi. Asab yemirildimi, asab
hujayrasi o’ldimi, uni tiklab bo’lmaydi.
— Asab a’zo-tanimizda nimalar bilan bog’liq? — so’radi zukko tabib Abu Bakr aytdi:
Inson asabi juda ham yuzaki, lekin qudrati juda ham zo’r. Asab tomirlarni bo’g’adi, ichki
a’zolarni yemirilishiga olib keladi. Shuning uchun odamlar “Kuch-quvvatdan ketdim, asablarim
tamom bo’l-di”, — deyishadi.
Yana bir hakimu hoziq so’radi:
• Asabni qanday qilib asrasa bo’ladi? Abu Bakr Roziy bunday deb javob berdi:
• Asabni saqlaydigan asosiy omil — tinchlik, xotirjamlik. Yemirilayotgan asabni yaxshi
hordiq, shirin uyqu va samimiy kulgu saqlab qoladi. Tajang, jahldor va kuyinchak odamning asabi
tez yemiriladi. Bunday odamlar o’zining ham, boshqalarning ham “etini” yeydi. Sabr-toqatli, mehr-
muhabbatli, zo’r irodali odamlar, har qanday nafsini tiya olishga qudrati yetgan odamlarning asabi
mustahkam bo’ladi.
Asabning qimmatini hech bir xazinaga tenglashtirib bo’lmaydi.
Davrada o’tirgan aqli donish tabibu hakimlar Abu Bakr Roziyning mulohazasiga, tabiblikdagi
aqliy muhofazasiga tasannolar aytishdi.
Asab haqida ayrim mutafakkir, donolar quyidagi dil so’zlarini aytishgan.
D. Karnegi.
Ayollar jozibasiga putur yetkazish va tez qaritishda asabiylik, bezovtalikka teng
keladigan narsa yo’q. Undan istara so’nadi, jag’lar ichga tortib, yuzni ajin qoplaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |