Биноларни вертикал силжийдиган қолипларда барпо этиш Маъруза режаси

Блок формалар 
Бу фазовий қурилма яхлит қурилиш тажрибасида ўзининг кенг 
қўлланилишини топди, чунки у бинонинг турли хил конструктив 
элементларини 
ясаш 
имконини 
беради. 
Шунингдек, 
универсал, 
ажратиладиган, қайта тўғриланадиган блок формалар тарқалган бўлиб, улар 
асосан ажратиладиган пўлат шчитлардан шарнирли бирикмалар ёки 
пайвандлаш ёрдамида маҳкамланиб йиғилади.
Кўпинча 
блок-формалар 
поғонасимон 
пойдеворларда 
кенг 
қўлланилади. Ўлчамлари унча катта бўлмаган (ҳажми 1,5...2м
3
) 
пойдеворларни қуришда ажратилмайдиган қолиплардан фойдаланилади. 
(19.5а-расм). Унда поғоналар палубаси озгина конуссимон жойлашади, бу эса 
қолипларни ажратишда ёки кўчиришда ишқаланиш кучини анчага 
камайтиради. Турли хил уламалардан ва қўшимча-ёрдамчи элементлардан 
фойдаланиш ҳисобига битта формани қўллаш 10...20 хил шаклдаги турли 
ўлчамли пойдеворларни барпо этиш имконини беради. Блок форманинг ҳар 
бир элементи конуссимон бўлиб, пойдеворнинг бирон бир қисмини ёки унинг 

---

поғонасини бетонлашга мўлжалланган. Бетондан формаларни ажратиб 
олишда монтаж механизмлари – кранлар (анча ортиқ юк кўтариш имкониятига 
эга бўлган), бироқ кўп ҳолларда бу мақсад учун домкратлар қўлланилади. 
Улар пастки ярусда жойлашган блок формаларга тагликлар орқали таянади; 
домкрат поршенининг юқори қисми форманинг тўрт томонидан махсус 
кронштейнларга тақалади. Пайдо бўладиган кучлар эвазига блок-формалар 
бетондан ажратилади. Блок форманинг энг пастки яруси учун домкратларнинг 
остига тагликлар ерга ёки тайёр бетон асосга ўрнатилади. Вақтни ва қурилиш 
майдонидаги меҳнат сарфини тежаш учун блокли қолипларниолдиндан йиғиш 
қуриладиган бино майдонидан ташқарида, баъзи ҳолларда қурилиш майдони 
ташқарисида амалга оширилади. Ўрнатиш жойига келтирилган қолип 
блокларини шу заҳотиёқ лойиҳа ҳолатига ўрнатиш мумкин. Бундай блоклар 
кран ёрдамида монтаж ва демонтаж қилинади. Баъзан блок қолипларга 
аввалдан арматура каркаслари жойлаштирилибмаҳкамланади, шундан сўнг 
бутун блок лойиҳа ҳолатига ўрнатилади. Арматурали каркас ва қолипдан 
ташкил топган бундай конструкция арматура-қолипли блок деб аталади.