O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti jismoniy madaniyat kaferdrasi «tasdiqlayman»

Tananing holati (pozasi)
–
bo’g’inlar, tananing qismlari (bo’laklari)ning 
harakati uni fazoda harakatlanishning ma’lum elementlarini yuzaga keltiradi. 
Gavda qismlarini fazoda bir tomonga og’gan, enkaygan, bukraygan, ayrim 

---

265 
a’zolarimizni esa yig’ishtirilganligi yoki cho’zi
lganligi va boshqalar holatida 
kuzatamiz. 
Tananing vertikal (tik) holati
- osilish va tayanishlar, gorizontal (yotiq) 
holatlari, yotiq holatdagi muvozanat saqlashlar, aralash osilishlar, tayanishlar 
va boshqalar. 
Harakat koordinatlari
- 
to’g’ri chiziq va burchak o’lchovlarida 
aniqlanadigan, tananing boshqa qismiga nisbatan fazoviy chegarasi, xisoblash 
boshlangungacha gavdaning bo’laklarini nisbatan turishi holati, shakli (start 
chizig’i, gimnastika jihozi, uni o’qi va boshqalar)ga nisbat berib baholanadi 
yoki aniqdanadi. 
Dastlabki holat - 
tananing holatlari ichida mashq bajarishni 
boshlashdan oldingi holat 
Harakatning yo’li (traektoriyasi) 
- 
amaliyotda tananing fazodagi 
holatini, harakatning traektoriyasi (yo’li)ga qarab tavsiflaymiz. Harakatni 
bajarishda un
ing ijrosi uchun lozim bo’lgan traektoriyaga erishilmasa, 
qo’yilgan maqsadga erishish qiyinlashadi.
Harakatning amplitudasi - 
tanani, harakatning “og’ishi” bilan 
harakatlar. Fizikada amplituda deb mayatnikning tinch holatiga nisbatan o’ng 
va chapga og’ishi
(graduslari) tushuniladi. Bizda esa tananing ayrim 
qismlarining og’ish harakatlari tushuniladi.
Harakatning tezligi
deb inson jismining yoki uning ayrim a’zosining 
ma’lum vaqt birligi ichida fazoda o’rin almashishi tushuniladi. Boshqachasiga 
- 
tezlik yo’l
uzunpigini tananing yoki uning ma’lum qismini shu yo’lni bosib 
o’tish uchun sarflangan vaqtga nisbati bilan o’lchanadi.