«Ўзбекистон темир йўллари» датк

 

 

2.35-rasm. Ko’priklarning romli tizimli tayanchlari 

 

Zamonaviy romli  tizimlarda, rigellari  osma usulda montaj qilinadigan Т-

simon romlar konstruksiyaning asosi bo’lib hizmat qiladi. Konsollarining 

uchlari oraliqda bo’ylama siljishga imkon beradigan sharnirlar bilan 

biriktirilgan bo’lsa, romli-konsolli tizim vujudga keladi (2.36,a-rasm). Romli-

osma tizimda qo’shni romlarning rigellari uchlariga osma to’sinlar o’rnatiladi 

(2.36,b-rasm). Romli-osma tizim rigellarida montaj va foydalanish 

bosqichlarida faqatgina manfiy momentlar vujudga keladi, shu tufayli 

zo’riqtirilgan armatura tepa zonada joylashtiriladi. 

Katta oraliqli romli tizimlarda turli xildagi panjaraga ega sharparak 

konstruksiyali  rigellar  ham  qo’llanib   kelinmoqda.   2.36,v-rasmda    pastki   

suyri kashshakli panjaraga ega sharparak rigelli osma ko’prik romlarining 

sxemasi ko’rsatilgan. 

---

 

64 

Zamonaviy ko’priklarda, rigellarining uchlari montajdan so’ng bikr chok 

bilan birlashtirilgan romli-tutash tizimlarni qo’llash ham mumkin. Ushbu 

konstruksion sxemada tayanchlarning siljishi, haroratning ta’siri va betonning 

o’ta cho’kishiga sezgirlik ortib boradi. Undan tashqari, bu yerda rigellarning 

o’rta qismida pastki armaturani o’rnatish talab qilinadi. Romli-tutash tizimning 

turlaridan biri, “yugurayotgan ohu” nomini olgan qiya ustunli konstruksiyadir 

(2.36,g-rasm). Bunday sxemadan tik yonbag’irli jar orqali o’tuvda foydalanish 

maqsadga muvofiqdir. Qator konstruksion va texnologik afzalliklariga qaramay  

romli tizimlarning xillari (2.36-rasm) temir yo’l ko’priklarida kamdan-kam 

qo’llaniladi. Hozirchalik avtoyo’l ko’priklarigina ularning asosiy qo’llanish 

sohasi bo’lib qolmoqda. 

 

 

 

2.36-rasm. Oldindan zo’riqtirilgan temirbetondan qilingan romli ko’priklarning 

sxemalari 

 

Hozirgi vaqtda temir yo’l tarmog’ida katta miqdordagi romli ko’priklar,   

asosan    quyma    temirbetondan    qilingan    yo’l    o’tkazgichlar 

foydalanilmoqda. Bunday konstruksiyalar rigelining balandligi oraliqning 1/8 

dan 1/10 gacha qismidan iboratdir. Rigeldagi musbat ishorali momentlarni 

barobarlashtirish uchun chetki va o’rta oraliqlar nisbati odatda