«Ўзбекистон темир йўллари» датк

 

2.3-rasm. Ko’prikning umumiy ko’rinishi va turli xildagi plitali oraliq qurilmalar 

 

Yo’l 

uchastkalarini 

elektrlashtirilgan 

tortuvga 

o’tkazishda 

yo’l 

o’tkazgichlarni  ularning  gabaritlari  balandligini  orttirish  maqsadida 

rekonstruksiya qilish zarurati tug’iladi. Bunday hollarda, oraliqning 1/13...1/15 

qismiga  teng  qabul  qilinadigan  pasaytirilgan  balandlikli  oraliq  qurilmalarni 

o’rnatish oqilonadir. 

Oraliq  qurilmani  yaxlit  ko’rinishda  tashishning  har  doim  ham  imkoniyati 

bo’lavermaydi.  Uning  kengligi  kamida  4  m  bo’lib,  ballast  koritasi  bilan 

shartlanadi.  Shuning  uchun  1-

Т  (3,4  m)  gabarit  chegaralarida,  oldin 

ta’kidlanganidek,  faqat  uzunligi  3,4  m  bo’lgan  oraliq  qurilmanigina  tashish 

mumkin.  Uzunlik  kattaroq  bo’lganida  oraliq  qurilmalar  ikki  blokli  qilinadi 

(2.4,a-rasm).  Oraliq  qurilmalarni  judayam  ko’p  sonli  bloklarga  bo’lish  (ular 

ko’ndalang  yo’nalishda  o’zaro  tortilmagan  taqdirida)  o’z-o’zini  oqlamaydi, 

chunki bunda bloklar haddan tashqari kam og’irlikka ega bo’lganida poyezdlar 

ostida  choklari  bo’ylab  ayrila  boshlaydi,  izolyatsiya  buzila  boshlaydi.  Ikki 

blokli oraliq  qurilmada  har  bir blokning izolyatsiyasi mustaqil  bo’lib,  zavodda 

bajariladi.  Yo’l  o’qi  bo’ylab  suv  ajratish  chizig’idagi  bloklarning  choklari 

ballastni  tutib  turish  uchun,  har  ikki  tarafidan  bitum  surtib  zanglashdan 

muhofazalangan metall list bilan qoplanadi (2.4,b-rasm). Listga payvandlangan 

shtirlar uning har tarafga siljishini cheklaydi. 

Oraliq ortib borgan sari plita qalinlasha boradi. Chunonchi, oraliq 2,4  m 

bo’lganida plitaning qalinligi 30  sm, 4,5  m  oraliqda esa –  50  sm. Plita keng 

bo’lgani uchun, uning bundan keyingi qalinlashishi oqibatida betonnning sarfi 

va og’irlik sezilarli ortib boradi. Biroq,, beton faqat plitaning neytral o’qi 

ustidagi  tepa  qismidagina  siqilishga  ishlaydi,  pastki   cho’zilgan  zonada  esa  

---

 

25