Ona tili darslik

G  tovushi      til  orqa,  sof  portlovchi,  jarangli  undosh  tovush  bo‘lib,    so‘z 
boshida  (gulxan,  gilam,  go‘zal),  o‘rtasida  (tugun,  agar,  egri)  va  oxirida  (barg, 
biolog,  pedagog)  keladi.  Bu  tovush    sof  o‘zbekcha  so‘zlar  oxirida  deyarli 
qo‘llanmaydi.      G  tovushi  bilan  boshlanadigan  qo‘shimchalar  k  tovushi  bilan 
tugagan so‘zlarga qo‘shilganda k tovushiga aylanadi: ko‘k+ga > ko‘kka, boq+gan 
>boqqan.  O‘zlashma so‘zlarda bunday o‘zgarish bo‘lmaydi: geologga, biologga.  
Ng  tovushi  til orqa, portlovchi-sirg‘aluvchi, burun, jarangli, sonor undosh 
tovush bo‘lib,  so‘z boshida mutlaqo uchramaydi. So‘z o‘rtasida (yangi,  bangi) va 
oxirida (bodring, ong) keladi. 
Q  tovushi    chuqur  til  orqa,  sof  portlovchi,  jarangsiz  undosh  tovush  bo‘lib,  
so‘z boshida (qadr, qovoq, qo‘l), o‘rtasida (oqil, baqir, chuqur ) va oxirida (o‘roq, 
yo‘q,) keladi. Bu  tovush ayrim ko‘p bo‘g‘inli so‘zlar oxirida kelganida unli bilan 

---

 
 
29 
boshlangan 
qo‘shimchalar 
qo‘shilsa, 
g‘ 
 
tovushiga 
almashadi: 
quloq+im>qulog‘im,  to‘yoq+i >tuyog‘i. To‘qson, maqtov, maqsad  kabi so‘zlarda 
esa x tovushiga o‘xshab talaffuz qilinadi.