Эргашходжаева ш. Д

М = Рк, 
агар
 n = 2к-1 
М = (Рк + Рк+1)/2, 
агар
 n = 2к, 
бу ерда 
к
= 1, 2, 3,… 
Инновацион фаолият маҳсулоти нархини белгилашда маҳсулот 
ишлаб чиқишнинг якуний босқичларида ѐки серияга киритишда 
аниқроқ ҳисоб-китоб усулларини қўллаш ва батафсилроқ ахборотдан 
фойдаланиш лозим. 
Б. Сотув объекти - илмий-техник ишланма
. 
Илмий-техник 
ишланмалар натижаларини (лойиҳа-конструкторлик ҳужжатлари, 
дастурий таъминот, маркетинг тадқиқотлари натижалари ва ҳ.к.) 
сотишда нарх шакллантиришда юқорида санаб ўтилган омиллардан 
ташқари қуйидагиларни ҳам ҳисобга олиш зарур: 
1) Тиражлаштириш, яъни ушбу ишланмани харид қилиш уларни 
қизиқтириб қолиши мумкин бўлган потенциал харидолар сони. 
Муайян буюртмачи талабига кўра бажарилган ўзига хос инноватив 
ишланмалар, қоидага кўра, тиражланмайди ѐки мослаштириш учун 
катта харажатлар талаб қилади. Нисбатан стандарт илмий-техник 
маҳсулотлар тиражланиши мумкин, бу фақат мослаштириш 
харажатларини ҳисобга олган ҳолда алоҳида буюртмачи учун нархни 
пропорционал равишда камайтириш имконини беради. 
2) Муаллиф имиджи ва нуфузи. Илмий-техник ишланмалар 
соҳасида ушбу ишланмани бажариши мумкин бўлган илмий-
тадқиқотчилик ташкилотлари доираси кўпинча чегараланган бўлади. 
Ташкилотнинг ушбу соҳадаги машҳурлиги ва тажрибаси, ишларни 
бажаришга жалб қилинган мутахассислар даражаси ишланма 
қийматига жиддий таъсир кўрсатиши мумкин. Худди саноат 
товарлари бозорида бўлгани каби, бу омилни ҳам илмий-техник 

---

68 
ишланмалар соҳасида қоидага кўра, қайд қилинмайдиган савдо 
маркаси мавжудлиги омили билан таққослаш мумкин. 
3) Тўлов шартлари, ҳисоб-китоблар шакли. Одатда илмий-
тадқиқотчилик ишларини бажариш ва инновацион маҳсулот яратиш 
жараѐни узоқ вақт – бир неча ойдан бир неча йилгача талаб қилади. 
Шу сабабли ишлар учун босқичма-босқич ҳақ тўлаш ҳисоб-
китобларнинг одаитй шакли саналади. Ишланманинг якуний нархи 
маблағларнинг босқичлар ўртасида қандай тақсимланиши ва мос 
равишда, ишларнинг бажарилиши қандай молиялаштирилиши, 
лойиҳани кредитлаш бўйича асосий харажатларни ким ўз зиммасига 
олишига боғлиқ бўлади. Агар буюртмачи ижрочини кредитлаган 
ҳолда ишларни бажариш учун олдиндан ҳақ тўлашни амалга 
оширадиган бўлса, бу ҳолда ишларни бажариш арзонроққа тушади. 
Акс ҳолда, ижрочи ишланмаларни ўз маблағлари ҳисобига 
бажарадиган бўлса, нарх ушбу тадқиқотда маблағлар ушланиб 
қолишидан йўқотилган миқдорда оширилади. Ушбу омилни ҳисобга 
олишда инфляция даражаси катта роль ўйнайди. 
4) Мақсадли бозор сегменти, буюртмачи тури. Мамлакат фани 
илмий-тадқиқотчилик ишлари умумий жаҳон бозорига тўлиқ жалб 
қилинмаган шароитларда нархни буюртмачига қараб еблгилаш 
имконияти мавжуд.