O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qo’qon davlat pedagogika instituti xamraqulov zafarjon yigitaliyevich

Boshqaruvdagi mansabdorlik holatiga bog’liq jinoyatlar
Boshqaruv sohasidagi jinoyatlar Jinoyat kodeksi Maxsus qismining o’n 
beshinchi bobida aks etgan. Ushbu jinoyatlar 205-230-moddalardan o’rin 
egallagan. Mazkur jinoyatlarni mazmun-mohiyatini tahlil qilib chiqsak, ularning 
ko’plari bevosita mansabdorlik holatiga aloqador ekanligi ma’lum bo’ladi. 
Mansabdorlikka aloqador jinoyatlar 205-214-moddalarda aks etgan bo’lib, 
ularning sub’ekti mansabdor shaxs yoki jinoyat tarkibining mansabdorlikka 
aloqador jihatlari mavjuddir.
Mansabdor shaxs tomonidan sodir etiladigan jinoyatlarning sub’ekti 18 
yoshga to’lgan fuqarolar sanaladi. Quyida ular bilan tanishib chiqamiz. 
Hokimiyat yoki mansab vakolatini suiiste’mol qilish (205-modda) davlat 
organi yoki fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organi mansabdor shaxsi 
Topshiriq
Bir ayol firibgarlik yo’li bilan boshqa ayolning ishonchiga kirib, unga tegishli
bo’lgan narxi 60 000 000 so’mlik tilla buyumlarni oldi va o’z ehtiyoji uchun
ishlatib yubordi. Bu ish sudga oshirilib, tergov harakatlari olib borilayotgan
paytda firibgar ayol kasallik tufayli tergov hibsxonasida o’ldi. Da’vogar pulini
ololmay, firibgarning oila a’zolaridan tilla buyumlarini so’radi. Ular "Biz seni
pulingni ko’rmaganmiz", deb pul berishdan bosh tortishdi. Shunda u tergov
hibsxonasidagilar firibgar ayol o’limida aybdor va pulimni shular to’lashi
kerak deb sudga da’vo qildi.
- Mazkur muammoni qanday hal etish kerak?

---

263 
tomonidan o’z mansabidan qasddan foydalanishi orqali kelib chiqadi. Bunday 
harakatning fuqarolar huquq va manfaatlari yoki davlat va jamiyat manfaatlariga 
ko’p miqdorda zarar keltirishi zarar keltirishi yoxud jiddiy ziyon jinoyatning 
tugallanganligini ifodalaydi.
Mansabdor shaxs atamasiga berilgan ta’rif Jinoyat kodeksining Maxsus 
qismi sakkizinchi bo’limida aks etgan. U o’z vakolatlari orqali huquqiy 
harakatlarni bajara olishi, huquqiy munosabatlarga kirisha olishi, mas’uliyatli 
vazifalar va javobgarlikni o’ziga olishi bilan oddiy xodimlardan ajralib turadi. 
Mansabdor shaxslarning qonun bilan belgilangan vakolatlar doirasida harakat 
qilishi, o’z vazifasini sidqidildan bajarishi davlat va jamiyat manfaatlariga ulkan 
foyda olib kiradi.
Mansabdor shaxsning o’ziga yuklatilgan vakolatlardan boshqa niyatlarda 
foydalanishi oqibatida fuqarolar, davlat va jamiyat uchun zarar va jiddiy ziyon ham 
kelib chiqadi.