Toshkent moliya instituti "statistika" kafedrasi

 
Tovar va xizmatlar importi 
Mavjud tovarlar (vidimix) moddiy 
xizmatlar nomoddiy xizmatlar u xolda 
tashqi dunyo iste’moli (rezidentlar 
tovar va xizmatlari tashqi balansi 
(saldosi) 
«Resurslar» kismida shu mamlakat tovar va xizmatlarning import kilganligi 
natijasida boshqa mamlakatlarning olgan joriy daromadlari operatsiyasi kursatiladi. 
«Foydalanish» kismida tovar va xizmatlarni eksport kilish natijasida boshqa 
mamlakatlarning shu mamlakatga daromadlarni utkazilganligi aks ettiriladi. 
Tovar xizmatlarning eksport va importi kuyidagilardan tashkil topadi. 

«mavjud» tovarlari eksport va importi; 

moddiy va nomoddiy xizmatalr eksport va importi. 

---

242 
«Mavjud» tovarlarga tijorat bitimlari natijasida amalga oshiriladigan 
tugridan-tugri tovar ayirboshlash va boshqa etkazib berish turlari mansubdir. 
Bundan tashkari bu kismga to’lov vositasi sifatida foydalanilmaydigan nomonetar 
oltin, kumush va boshqa kimmatbaxo metallar; BMT texnik yordam fondiga 
begaraz yordam beriladigan elektro energiya, suv, neft, gazlar, muomalada 
bulmagan kimmatli kogoz, banknot va monetalarni olib chikish xamda ayrim 
boshqa tovarlar kiradi. 
Xizmatlar eksporti va importi kuyidagilarni uz ichiga oladi: 

transport, kishlok xujaligi va aloqa xizmatlari; 

avtomobil va mototsikllarni ta’mirlash va texnik xizmat kursatish; 

xisoblash texnikasi, noshirlik ishlari xizmati: 

kurilish xizmatlari: 

sugurta soxasidagi xizmatlar: 

moliyaviy xizmatlar: 

dam olish, turizm, san’at va sport soxasidagi tadbirlar uchun xizmatlar.
Eksport va import tovarlar baxosi fob. Narxlari buyicha ishlab chikariladi. 
«Mavjud» tovarlar eksporti milliy moddiy boyliklar zaxirasini kamaytiradi. 
«Mavjud» tovarlar importi esa mamlakat modddiy zaxirasini oshiruvchi vosita 
sifatida karaladi. 
Xizmatlar va tovarlarni tashqi iqtisodiy xisoblar buyicha balanslashtiruvchi 
modda bu-«xizmatlar va tovarlar saldosi» xisoblanadi. Ijobiy balanslashtiruvchi 
modda «Tashqi dunyo uchun ijobiy saldo va shu mamlakat uchun esa salbiy 
saldoni bildiradi.