Abulgozi bahodirxonning shajarayi turk asarida atoqli otlar

Malakaviy bitiruv ishining maqsad va vazifalari. Ishning asosiy maqsadi, 
Abulg’ozining “Shajarayi turk” (XVII asr) asar tilidagi atoqli otlarni lisoniy 
nuqtayi nazardan tadqiq etishdir. Ushbu maqsadga erishish uchun malakaviy 
bitiruv ishining oldiga quyidagi vazifalar qo’yildi:
-
XVII asr yozma yodgorligi bo’lmish “Shajarayi turk” asaridagi 
onomastik materialning lug’aviy tarkibini aniqlash; 
-
Nomlarning lug’aviy ma’naviy va mavzuiy guruhlarini belgilash; 
-
Asardagi nomlarni qanday obyektlarning nomi ekaniga va ma’nosiga 
ko’ra tasniflash;
-
Nomlarning ma’nosi va etimologiyasiga oid ma’lumotlarni ilmiy 
baholash; 
-
Nomlarning yasalishi va grammatik tuzilishini kuzatish; 
-
Tadqiq qilinayotgan atoqli otlarning hozigi o’zbek tili onomastik 
tizimiga munosabatini belgilash; 
-
Asar tilidagi ismlar, toponimlar va etnonimlarning paydo bo’lishida 
nolisoniy omillarning o’rnini aniqlash. 
Ishning obyekti va manbalari. Abulg’ozining “Shajarayi turk” asarida 
uchraydigan atoqli otlar, ya’ni antroponimlar, (ismlar, laqblar, patronomik nomlar), 

---

9 
toponimlar, oronimlar, gidronimlar, etnonimlar, ularning lisoniy va nolisoniy 
xususiyatlari ushbu ishning asosiy tadqiq obyektidir. 
Tadqiqotning nazariy asoslari va tahlil usullari. “Shajarayi turk” 
onomastikasini o’rganishda hozirgi davr nomshunosligi sohasida erishilgan ilmiy 
tahlil usullariga tayanildi. Shuningdek, ishda tadqiq qilinayotgan materialning 
ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda o’rni bilan tarixiy-qiyosiy, ilmiy-qiyosiy, ilmiy-
tavsifiy, uslubiy hamda, etimologik tahlil usullariga ham murojaat qilindi. 
Malakaviy bitiruv ishining nazariy va amaliy ahamiyati. Ushbu ishning 
nazariy qimmati unda XVII asr yozma yodgorligi, “Shajarayi turk” asari tilidagi, 
atoqli otlar majmui lisoniy nuqtayi nazardan tahlil qilinganligi bilan izohlanadi, 
ushbu ishning nazariy xulosalari va tahlil usullari ana shu tipdagi boshqa yozma 
manbalar onomastikasini o’rganishda qo’l kelishi mumkin. Malakaviy bitiruv 
ishining ilmiy tahlillari, faktik materiallardan o’zbek tarixiy onomostikasiga oid 
ta’limiy qo’llanmalar yaratishda atoqli otlarning izohli, etimologik, imloviy 
lug’atlarini tuzishda foydalanish mumkin. Shuningdek, ushbu malakaviy bitiruv 
ishi materiallaridan oliy o’quv yurtlarida “o’zbek nomshunosligi”, “o’zbek tarixiy 
onomostikasi” mavzusida, maxsus kurslar o’qishda foydalanish mumkin.