Fiziologiyasi va gigiyenasi

12. 3. Yog'lar alm ashinuvi
Yog‘larning organizmdagi ahamiyati. 
Ovqatlar bilan ovqat 
hazmi tizim iga tushgan yog'lar glitserin va yog' kislotalarigacha 
parchalanib deyarli to 'lig 'ich a limfaga va qisman qonga so'riladi.
Y og'lar limfa va qon tomirlari tizimlari orqali organizm uchun 
yog* depolari ahamiyatiga ega bo'lgan yog' to'qim alariga tushadi. 
Teriosti kletchatkasida, ayrim ichki a ’zolari atrofida (masalan, 
buyraklar ichaklar) hamda jigar va muskullarda y o g'lar k o'p bo'la- 
di. Y og'lar hujayralar tarkibiga (sitoplazma, yadro, hujayra mem- 
branasi) kiradi va u yerda uning miqdori turg’un holatda doimiydir. 
Jamlangan y og 'lar boshqa funksiyadlarni ham bajaradi. Masalan, 
teriosti yog'i issiqlikni kuchli tarqalashining oldini oladi, buyrakol- 
di yog'lari buyraklarni, zarbalardan him oya qiladi va hokazo.
Y og'lar organizm tomonidan energiyaga boy bo'lgan manba si- 
fatida foydalaniladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

O rganizmda lg vog‘ parchalanganida. xuddi shuncha miqdor- 
dagi oqsillar yoki uglevodlar parchalanganidagidan ikki martadan 
ortiq energiya hosil bo'ladi.
Ovqatlar tarkibida y og’larning yetishmasligi markaziy asab 
tizimi va ko'payish a'zolari faoliyatini buzadi, organizmni turli ka­
salliklarga chidamliligini pasavtiradi.
O rganizmda yog’lar faqatgina glitserin va yog’ kislotalaridan 
sintezlanmasdan. balki oqsillar va uglevodlar almashinuvi mahsu- 
lotlaridan ham sintezlanadi.
Organizm uchun zarur b o ’lgan ayrim chegaradosh b o im ag an
y o g ; kislotalari (linolat, lenolenat va araxidin), organizmga ovqat­
lar bilan tayyor holda tushishi kerak, bunda ularni organizm sin- 
tezlay olmaydi. Almashtirib bo'lm avdigan y o g ’ kislotalari o ’sim- 
liklar moylarida ham saqlanadi. Liar, ayniqsa, zig’irli va kanopli 
m oylarida juda ko'p, lekin linolat kislota kungaboqar moyida juda 
k o ’p. Ana shular bilan tarkibida jiddiy miqdorda o'sim lik y o g ia ri 
saqlovchi margarinning yuqori to ’yimlilik qiymatiga ega b o iish in i 
tushuntirish mumkin.
Organizmga y og’lar bilan birga odam hayoti uchun muhim ha- 
yotiy ahamiyatga ega b o ig a n unda erivdigan vitaminlar ham (A, 
D, E va boshq.) tushadi.
Voyaga yetgan odam lar bir kecha-kunduzda 1 kg tirik vazn 
uchun ovqatlar bilan 1,25 g (80-100 g bir kecha-kunduzda) y o g ‘ 
olishlari zarur. Y og'lar almashinuvining oxirgi mahsulotlari b o ’lib 
karbonat angidrid gazi va suv hisoblanadi.