Халқаро молия ва ҳисоб

Zp
, bo‘lishi mumkin bo‘lgan 
optimal foydani aniqlash 
D(t)opt
D(to)opt-D(to)-Zp> 
1 
2 
3 
4 
5 
HA 
YO‘Q 
Yangi investitsion portfelni shakllantirish 
HA 
Moliyaviy resurslarni investitsion 
imkoniyatlarini hisobga olgan holda 
investitsion imkoniyatlarni aniqlash 
Ip
(t)
Qimmatli qog‘ozlar investitsiya sifatini baholash, nazorat 
bazasini hosil qilish 
Investitision portfelni optimallashtirish da “risk-foydalilik” tamoyilini hisobga olgan holda, kutilayotgan foydadan 
optimal bo‘lishi mumkin bo‘lgan foydaga nomuvofiqligini aniqlash 
Sug‘urta portfeli tarkibini hisobga olgan holda, 
optimal oraliq intervalini topish (“Hayot”, 
“Umumiy” sug’urta bo’yicha alohida 
tanlanadi) 
Pul mablag’lari oqimini nazarda tutgan holda 
( Sug’urta mukofotlarining o’zgarishi, 
qoplamalari, o’z bo’sh mablag’lari) 
investitsion imkoniyatning yuqori aniqlik 
darajasidagi istiqbolni tuzish 
Lp(t)
Maksimal qisqa muddat ichida portfelni qayta tashkillashtirish afzalligini aniqlash 
INVESTITSION PORTFELNI OPTIMALLASHTIRISH HAR BIR QADAMNING MAQSADI 

---

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий журнали. №1, февраль, 2021 йил. ISSN: 2181-1016 
10 
qadamlarga bo‘lingan bo‘lib, har biri biror maqsadni ifodalaydi. Belgilangan chegaralar 
va portfelni qayta shakllantirish bilan bog‘liq harajatlarni hisobga olgan holda, bo‘lishi 
mumkin bo‘lgan optimal foydani aniqlash tahlilini o‘z ichiga oladi. Belgilangan 
chegaralar va portfelni qayta shakllantirish bilan bog‘liq xarajatlarni hisobga olgan 
holda, bo‘lishi mumkin bo‘lgan optimal foydani aniqlash tahlilini o‘z ichiga oladi. Bir 
qancha 
olimlar 
tomonidan 
sug‘urta 
kompaniyalari 
investitsiya 
portfelini 
optimallashtirish algoritmi ishlab chiqilgan va amaliyotda qo‘llanib kelinmoqda. 
Optimallashtirish modelini tuzish jarayonida xato va kamchiliklardan qochish 
maqsadida investitsiya faoliyati ishtirokchilari bozorini turkumlash orqali chegaralar 
qo‘yiladi. Bu tizim sug‘urta kompaniyalarining investitsiya faoliyati tahlilini 
o‘rganishga joriy qilinadi. Taklif qilinayotgan tizim chegaralashning uch belgisi 
bo‘yicha turkumlanadi: 
1) Bozor ishtirokchilariga ta’siriga ko‘ra: umumiy, ya’ni moliya bozorining 
hamma ishtirokchilariga ta’sir ko‘rsatadi, xususiyatiga ko‘ra, ayrim ishtirokchilargagina 
ahamiyatli, xususiy, aniq bir ishtirokchiga tegishli. 
2) Tabiatiga ko‘ra: ob’yektiv, ya’ni ishtirokchilarga bog‘liq bo‘lmagan holda 
ta’sir qiladi, subyektiv, ishtirokchilarning o‘zi tomonidan tanlangan metod bo‘yicha 
aniqlanadi va o‘rnatiladi. 
3) Investitsiya hajmini qamrab olishiga ko‘ra: to‘laligicha, investitsiya hajmining 
to‘liq qismi ishtirok etishi mumkin, qisman, investitsiya hajmining faqat bir qismigina 
ishtirok etishi mumkin (masalan, fakat sug‘urta zahira mablag‘lari); 
Biron bir sug‘urta kompaniyasini misol qilib oladigan bo‘lsak, investitsiya 
faoliyati bilan bog‘liq quyidagi asosiy chegaralarni aniqlaymiz: 
1)
Milliy moliya bozorida bugungi holatidan kelib chiqib, ayrim moliyaviy 
instrumentlarning yo‘qligi yoki ishlamayotganligi; 
2)
Sug‘urta 
zahiralarini 
to‘ldirib 
borishga 
kerak 
bo‘lgan 
aktivlarni 
joylashtirilishini davlat tomonidan nazorat qilinishi; 
3)
Sug‘urta kompaniyalari ichki muhitidan kelib chiqib, ayrim hollarda 
investitsiyaga joylashtirish jarayonining ta’sischilar tomoni ruxsati bilan amalga 
oshirilishi; 
4)
Ichki muhitdan kelib chiqib, kompaniya moliya menejerlarining va 
rahbarlarining sug‘urta portfelini himoyasini ko‘zlab investitsiyalashga yuqori talablar 
qo‘yishi.