N. A. Egam berdieva arxeologiya ( 0 ‘quv qo‘llanma)

Obirahm at g ‘or makoni 
Toshkent shahridan 100 km shimoli—
sharqda, 
G ‘arbiy 
Tvan— Shanning 
Chotqol 
tizmasidagi 
Paltov 
soyining yuqori sohilida joylashgan. G ‘or yoysimon shaklda bo‘lib.
25

---

eni 20 metrdan ortiqroq, janubga qaragan, sathi keng, quruq va 
yorug1. G ‘or-m akon 1966-1972 yillarda R.X.Sulaymonov tomonidan 
o'rganilgan. U mustening rivojlangan va so‘nggi bosqichlariga oid.
Unda 10 m qalinlikdagi 21 ta madaniy qatlam aniqlangan. 
Ulardan 30 mingdan ortiq ohaktoshli chaqmoqtoshdan yasalgan turli 
mehnat 
qurollari- nukleuslar, 
paraqalar, 
o ‘tkir 
uchli 
sixchalar, 
qirg‘ichlar, pichoqlar va kurrakchalar topilgan. Ular o ‘ziga xos 
prizma shaklidagi yorma texnika, qisman levallua tipidagi texnika 
asosida ishlangan. G'ordan hayvon suyagidan ishlangan bigizlar 
ham topilgan. Shuningdek, gulxan izlari, kul, ko'mir, bug‘u, tog' 
echkisi, to'ng'iz, jayron, g ‘or sheri, arhar va boshqa hayvonlarning 
suyaklari 
ham topilgan. 
Bu erda odamlar 
120— 40 ming yil 
muqaddam 
istiqomat 
qilganligi 
aniqlangan. 
Ular 
ovchilik 
va 
termachilik 
bilan 
shug'ullanganlar. 
Keyingi 
yillarda 
Obirahmat 
makonini qayta 
o'rganish natijasida u erdan so'nggi paleolit davri 
mehnat qurolarini va 16- qatlamdan 70 ming yil oldin yashagan odam 
suyaklari (6 ta tish va kalla suyagining bo'laklari ) topildi. Mazkur 
topilma bo'yicha 2004 yilda halqaro simpozium o'tkazildi. Unda 
Obiraxmat odamida neandertal va xomo sapines (zamonaviy odam) 
odamidagi xususiyatlar omuxtalashganligi va uning olamshumul 
ahamiyati qayd etildi.
Obiraxmat makonidagi mehnat qurollari o'rta paleolitdan so'nggi 
paleolitga o'tish davriga mansubdir. Bunday xususiyatga xos makonlar 
Evropa, Yaqin Sharq, Oltoy yodgorliklaridan ham topilgan. Tadqiqotlar 
natijasida olimlar, Obiraxmat odamlarining 
o'rta paleolitdan uzoq 
tadrijiy rivojlanish orqali 
yuqori paleolit davriga o'tishgan degan 
xulosaga kelishdi.