N. A. Egam berdieva arxeologiya ( 0 ‘quv qo‘llanma)

yorma
texnikadan 
foydalanganlar. Bunda qurol yasaladigan chaqmoqtoshning 
bosh tomoni 
urib, tekis maydoncha hosil qilinib, shu maydoncha 
orqali toshning mayda paraqalari ajratib olingan. Toshdan barcha 
paraqalar olingach, uchirib bo‘lmaydigan o ‘zak qolgan. Bu o ‘zak 
nukleus 
deb atalgan. Muste davri uchun disksimon nukleuslar va 
uch burchakli tosh paraqalari harakterli bo‘lgan. Tosh paraqalar 
yog‘och yo'nish, teri ishlash, qurol va kiyim tayyorlashda qulav 
hisoblangan. Nayzasimon tosh quroldan asosan erkaklar yog‘och 
qirqich, y o ‘nish, hayvon o ‘ldirishda foydalanganlar. Tosh qirqichlardan 
esa ayollar teri 
shilish, yopinchiqlar tayyorlashda 
ishlatishgan. 
Toshdan o ‘roqranda yasashgan, undan daraxt po‘stini shilish va 
randalash quroli sifatida foydalanishgan. 0 ‘roq randa - chaqmoqtosh 
plastinkasidan 
iborat 
boMib, 
tig'i 
keng yoysimon 
qilib 
o ‘yib 
ishlangan. O 'rta tosh davri odamlari qumtosh yoki ohaktoshdan 
sharlar yasab, hayvonlarni ovlashda foydalanganlar. Ularni uzun 
tasma uchiga juft qilib bogMab, hayvonlarni oyog‘idan ilintirganlar. 
0 ‘rta paleolit davri odamlari hayotida olov muhim o'rin egallagan. 
Ular hayvon go'shtini gulxanda pishirib, iste’mol qilganlar, bu 
ularning jismoniy va aqliy rivojlanishida muhim rol o ‘ynagan.
23

---

Shuningdek, olov ularni sovuqdan va yirtqich hayvonlardan himoya 
qilgan. Shu sabab olovni saqlash masalasi ko'ndalang bo'lgan. 
Insoniyat olovdan foydalanishni o ‘rganganidan buyon tabiiy olovdan 
foydalanib 
kelgan, 
lekin 
o ‘rta 
paleolit 
davrida 
su n ’iy 
olov
chiqarishni o ‘rganib olganlar. Ular yog'ochni bir-biriga ishqalash 
natijasida olov chiqarganlar. Bu nihoyatda ko‘p mehnat talab qilgan. 
Y og‘ochni yog'ochga uzoq 
vaqt qattiq ishqalagandan so‘ng juda 
may da kipik hosil boMgan, u qizib tutay boshlagan, puflab alanga 
oldirilgan. 0 ‘rta 
paleolit 
davri 
yodgorliklarida 
ko‘plab 
gulxan 
qoldiqlari 
topilgan. Odamlar 
o ’tin 
bilan 
birgalikda 
hayvon 
suyaklarini ham yoqqanlar.
0 ‘rta paleolit davrida