Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

6-SINFLARDA FIZIKA O’QITISHDA O’QUVCHILARNI TABIATNI
MUHOFAZA QILISHGA O’RGATISH 
Shamsiddinova Z. Namangan viloyati Chust tuman 66-maktabning fizika fani 
Azamov B. Namangan viloyati Chust tuman 1-maktabning fizika fani o’qituvchisi. 
Atrof muhitni muxofaza qilish va tabiat boyliklaridan oqilona, to’g’ri 
foydalanish masalasi butun insoniyat uchun tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda. 
Tabiat insonni o’z bag’rida yaratib, uni ardoqlab o’stirdi.Inson yashashi 
uchun zarur bo’lgan barcha narsalarni tabiatdan u yoki bu yo’l bilan olib 
keladi.Ammo so’ngi vaqtlarda inson faoliyatining natijasi tufayli tabiatga salbiy 
ta’sir etish hollari (havo,suv,tuproqning ifloslanishi va boshqalar)sodir bo’lmoqda. 
Hozirgi vaqtda insoniyat o’zining mehnat faoliyati natijasida tabiatni 
o’zgartiruvchi qudratli kuchga aylangan.Bu kuchning ta’siri biosfera tabiiy 
evolyutsiyasi jarayoniga nisbatan bir necha bor tezroq namoyon bo’lmoqda.Inson 
tabiat bilan o’zaro munosabatda bo’lar ekan, ko’p hollarda biosferadagi ayrim 
muhim jarayonlarga putur yetkazmoqdaki, insoniyatning hayot-mamoti oqibat 
natijada ana shu jarayonlarga bog’liqdir. 
Inson uchun eng asosiy masala—tabiatda mavjud bo’lgan boyliklar 
miqdorini undan foydalanish maqsadida aniq hisobga olish, ulardan to’g’ri 
foydalanishning forma va metodlarini ishlab chiqish, yangi energiya manbalarini 

---

Аниқ фанларни ўқитишни модернизациялаш: инновацион таълимнинг янги моделлари ва амалиёти, 2020 йил 17 апрель 
128 
qidirib toppish va turli xil radioaktiv chiqindilarni zararlantirish,qayta foydalanish 
va kelajak avlodlarga muhitni tabiiy holda qoldirishdan iborat.Jamiyatimiz oldida 
bu masala hech qachon hozirgidek muhim bo’lmagan. 
Shuning uchun ham O’zbekistonda 2019 yili 8 yanvarda O’zbekiston 
ekologik partiyasi tashkil etildi. “Biz kelajak uchun javobgarmiz!” shiori ostida 
hozirgi va kelgusi avlodning qulay atrof muhitga ega bo’lish huquqlarini 
ta’minlash,ekologik barqarorlikka erishish,aholi salomatligini muhofaza qilish 
yo’lida jamiyatni ijtimoiy guruhlarga ajratmagan holda uning barcha kuch-
salohiyatini birlashtirish
O’zbekiston Ekologik partiyasining asosiy mafkurasidir. 
Tabiat boyliklaridan unumli foydalanish, tabiatni qo’riqlash masalalarini 
ongli ravishda hal etish uchun oila, maktab, o’rta va oily o’quv yurtlari, ishlab 
chiqarish va jamoat joylarida kamol topayotgan yoshlar tabiat sirlarini va undan 
to’g’ri foydalanish metodlarini har tomonlama puxta bilib olishlari shart.Kelajak 
hozir maktabda ta’lim olayotgan yoshlar qo’lidadir. Shu sababdan ularni tabiatni 
qo’riqlashga oid bilimlar bilan ilmiy jihatdan shunday qurollantirish kerakki, ular 
kelajakda tabiiy boyliklarni muhofaza qila oladigan va ulardan rejali foydalana 
oladigan bo’lsinlar. 
Fizika fani ham, boshqa fanlar singari quyidagilarni tasdiqlaydi: har 
qanday hodisa atrofdagi hodusalar bilan uzviy, ajralmas bog’liq holda sodir bo’ladi, 
agar hodisani alohida ajratishni istab,uning atrofdagi boshqa hodisalar bilan 
aloqasini yo’q deb hisoblasak,biz albatta hodisaning tabiiy holda sodir bo’lishini 
buzgan bo’lamiz;barcha borliq narsalar tabiatga xos narsa bo’lib, tabiatning qonuniy 
o’zgarishi va rivojlanishi ta’sirida bo’ladi. Fizika fani tabiat qonunlariga ongli 
ravishda ta’sir etishi natijasida uni inson izmiga bo’ysundirishni asosiy maqsad qilib 
qo’yadi. Ana shu asosda tabiat boyliklaridan foydalanishga yo’l ochib beradi. 
Tabiatga inson ta’sirining foydali va zararli tomonlarini dialektik nuqtai 
nazardan fizika qonunlari asosida ochib berish o’quvchilarni tabiat hodisalarini 
chuqur o’ylab o’rganishga, unga nisbatan ongli munosabatda bo’lishga,to’g’ri 
xulosa chiqarishga o’rgatadi. 

---