1-мавзу: «Мещнат социологияси» фанининг ма=сади, вазифалари ва ижтимоий–и=тисодий фанлар билан узвий бо\ли=лиги

 
 
21-mavzu: Mehnat sohasida sotsiologik tadqiqotlarni 
 o`tkazish uslubiyoti. 
 
Reja: 
 
1.Sotsiologik tadqiqotlarni tashkil etish va o`tkazish usullari.  
2.Sotsiologik tadqiqotlarda axborot to`plashning asosiy usullari.  

---

 
193 
Tayanch iboralar:  
 
sotsiologik tadqiqot; sotsiologik tadqiqot dasturi;  metodologik-nazariy  va  metodik-amaliy 
bo`lim;  anketa  usuli;  tarqatish  yo`li,  pochta  va  matbuot  orqali  o`tkaziladigan  anketalar; 
interv’yu  usuli;  erkin,  standart  va  yarim  standart  interv’yu;  uzoq  muddatli  va  qisqa 
muddatli interv’yu; panel’, klinik va mo`ljalli interv’yu; kuzatish usuli; bevosita, bilvosita, 
o`zini-o`zi, ochiq-oydin,  yashirin,  uzluksiz, diskret kuzatish;  hujjatlarni tahlil qilish  usuli; 
kontent-tahlil;  sotsiometriya  usuli;  test  usuli;  eksperiment  usuli;  eksperimentator; 
sotsiolog; respondent; anket’yur; intervyu`er. 
 
Sotsiologik tadqiqotlarni tashkil etish va o`tkazish usullari. 
Sotsiologik  tadqiqotlar  bo`lajak  izlanishlarning  ilmiy  asoslangan  reja  va  dasturini 
tayyorlashdan  boshlanadi.  Dastur,  asosan  ikki  katta  guruh-bo`lim,  ya`ni  metodologik  –
nazariy  va  metodik–amaliy  bo`limlardan  iboratdir.  Nazariy-metodologik  bo`lim  mavzu 
tanlash, tadqiqot ob`ektini xarakterlash, maqsad va vazifalar, gipoteza, hamda, predmetini 
aniqlash  kabi  qismlarni  o`z  ichiga  olsa,  metodik-amaliy  bo`lim  ma`lumotlarni  to`plash 
usullarini  bayon  etish,  yig`ilgan  materiallarni  qayta  ishlash,  tahlil  qili  shva  tavsiyalar 
ishlab chiqish singari amaliy faoliyatlarni mujassamlashtiradi.  
Tadqiqotchi  muayyan  mavzuni o`rganishga kirishishi bilan turli  ma`lumotlarga ega 
bo`lib boradi va ma`lum miqdoda «xomashyo» to`plaganidan keyin uni har tomonlama va 
jiddiy  tahlil  eta  boshlaydi.  Sotsiologik  tadqiqotlarning  yakuniy  bosqichida  hisobot 
tayyorlanadi.  Hisobot  ilmiy  izlanishlar  jarayonida  to`plangan  empirik  ma`lumotlarni 
o`zida  ifodalab,  dasturda  belgilangan  barcha  talablarning  qay  darajada  bajarilganligini 
bayon  etadi.  Hisobot  alohida  tugallangan  hujjat  sifatida  baholanishi  va  matbuotda  e`lon 
qilinishi mumkin.  
Sotsiologik tadqiqotlarda axborot to`plashning  
asosiy usullari. 
Sotsiologik  tadqiqotlarda  ijtimoiy  ma`lumot  to`plashning  quyidagi  usullari  ko`proq 
qo`llaniladi:  anketa,  interv’yu,  kuzatish,  hujjatlarni  tahlil  qilish,  sotsiometrik  so`rov  test 
o`tkazish, eksperiment (tajriba) va boshqalar.