1-мавзу: «Мещнат социологияси» фанининг ма=сади, вазифалари ва ижтимоий–и=тисодий фанлар билан узвий бо\ли=лиги

intizomi-bu, faqat, ish joyiga o’z vaqtida kelish, va bu yerda belgilangan vaqt mobaynida 
bo’lish  emas,  balki  belgilangan  texnologiyaga  rioya  qilish,  mahsulot  sifatini,  ishlab 
chiqarishdagi  mehnat  rejimini  ta’minlash,  mehnat  unumdorligini  muayyan  darajada 
saqlashdir.  Mehnat  intizomi  yuzlab  va  minglab  xodimlarni  umumiy  reja  asosida 
ishlaydigan va umumiy maqsadga intiladigan yagona organizm qilib birlashtiradi. Mehnat 
intizomisiz  har  qanday  korxonada  mehnatni  biron-bir  maqbul  tarzda  tashkil  etish  haqida 
gap  ham  bo’lishi  mumkin  emas.  Mehnat  intizomi  tushunchasini  quyidagi  uch  qismga 
bo’lish  mumkin:  1.Mehnat  faoliyati  intizomi.    Korxona  yoki  tashkilotdagi  barcha 
xodimlarning  ichki  mehnat  tartib  qoidalariga  rioya  qilinishi:  ishga  o’z  vaqtida  kelinishi, 
ish kuni davomida tanaffuslarga rioya qilinishi, ishni grafik asosida tamomlashni, smenali 
ish  sharoitida  qayta  smena  rejimiga  rioya  qilish  va  shu  kabilarni  nazarda  tutadi. 
2.Texnologik intizom. Bu ishlab chiqarish operatsiyalarini bajarish usullari va izchilligiga, 
mahsulot  yoki  ish sifatiga  Aniq rioya qilinishini,  yaroqsiz  mahsulot  ishlab chiqarishga va 
avariyalarga  byuarham  berilishini  nazarda  tutadi.  3.Ishlab  chiqarish  intizomi.  Korxonada 
belgilangan  ichki  mehnat  tartibi  qoidalarning  bajarilishini,  ishlab  chiqarish  rahbarlari 
buyruqlari  va  farmoishlarining  aniq  bajarilishini,  mehnatni  muhofaza  qilish,  ishlab 

---

 
18 
chiqirish    sanitariyasi,  xavfsizlik  texnikasi  qoidalariga  so’zsiz  va  aniq  rioya  qilinishini, 
atrof–muhitning muhofaza qilinishini, nazarda tutadi. Shuningdek, xom-ashyo, materiallar, 
butlovchi  buyumlar  va  tayyor  mahsulotlardan  tortib  asboblar,  mashinalar,  mexanizmlar, 
apparatura  va  boshqa  ishlab  chiqarish    jihozlarigacha  ehtiyotkorona  munosabatda  bo’lish 
kiradi.