Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Болалар ва ўсмирларнинг кундалик энергия (ккал)га, оқсил, ёғ ва 
карбонсувларга (г. ҳисобида) бўлган эҳтиёжи 
Ёши 
кг/калория 
оқсил 
ёғ 
карбонсувлар 
1-3 ёш
1540 
53 
53 
212 
4-6 ёш
1970 
68 
66 
272 
7-10 ёш
2300 
79 
79 
315 
11-13 ёшдаги
ўғил болалар
2700 
93 
93 
370 
қиз болалар
2400 
85 
85 
340 
14-17 ёшдаги
ўсмирлар
2900 
100 
100 
400 
қизлар
2600 
90 
90 
360 
 
Триптофан
ўсиш жараёнида тўқима синтезига боғлиқ бўлиб, азот муво-
занатини сақлайди. Триптофан-гемоглобин ва қон зардоби оқсиллари қаторига 
киради. 
Гистидин 
- гемоглобин ҳосил бўлишида муҳим рол ўйнайди. Қон 
томирларини ўтказиш қобилиятига таъсир қилувчи моддаларни гистаминлар 
ҳосил қилади. Валин этишмаслиги ҳаракат координацияси бузилишига олиб 
келади ва ҳоказо. 
Овқат доимо бир хил миқдорда ҳазм бўлмайди. Ҳайвон маҳсулотлари 
оқсилларииннг 92 фоизи ҳазм бўлади. Аралаш озиқали оқсил (гушт, нон, 
сабзавот) маҳсулотлари тез ҳазм бўлади. Оқсиллар эҳтиёжи бола ёшига қараб 
аниқланади. 1 г оқсил кучи 4,1 ккал га тенгдир. Оқсил миқдори ёғ миқдори 
билан бир хил бўлиб, углеводларга нисбатан 3-4 маротаба кам бўлганда яхши 
ҳазм бўлади. 
Ёғларнинг аҳамияти.
Ёғ оқсил сингари асосий озиқа моддадир, аммо 
унинг қуввати оқсилдан 2,5 марта кучлидир. Ёғ организмнинг меҳнат фаолия-
тини тўғри йўлга қўйилишида катта аҳамиятга эга. 1 г ёғ қуввати 9 ккал га тенг 
келади, 1 г оқсил ва 1 г карбонсув фақат 4 ккал кучга эга. Ёғлар ҳужайралар 
таркибига киради. Ҳужайра функциясида ёғнинг аҳамияти катта. У моддалар 
алмашинувида қатнашиб, оқсил, минерал моддалар ва витаминлараинг орга-
низмга сингишига ёрдам беради. Ёғ таркибига физиологик аҳамияти юқори 
бўлган фосфатидлар, кўп тўйинмаган ёғ кислоталари киради. Ёғ билан бирга 
организм ёғда эрийдиган витаминлар билан таъминланади. Нерв тўқимаси ва 
бош мия ярим шарларида фосфатидлараинг кўплиги аниқланган. 
Фосфатидлар
организмда, жигар ва қонда қисман синтезланади. Ўсим-
лик мойи, тухум, сариёғ каби ёғ моддалар фосфатидлар манбаи ҳисобланади.