Samarqand veterinariya meditsina instituti

F = SM q- T T
bunda: SM q — sotilgan m ahsulot qiymati (tushdi).
TT — to'liq tannarx. 

---

~ 25 ~ 
 4. Ko`p tarmoqli fermer xo`jaliklarining qo`shimcha tarmog`ida 
samaradorlikni oshirish yo`llari. 
4.1. Tannarx va qo`shimcha tarmoqda uni pasaytirish yo`llari. 
Mahsulot 
tannarxi 
qishloq 
xo'jaligi 
ishlab 
chiqarishi 
iqtisodiy 
samaradorligining muhim omili va bir vaqtning o'zida ko'rsatkichi bo'lib 
hisoblanadi. Har qanday mahsulot birligining tannarxi ikki miqdor nisbatiga: 
ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulot sifatiga bog'liq bo'ladi.
Tannarx quyidagi hollarda pasayishi mumkin:
— agar m ahsulot o'zgarm agani holda, xarajat miqdori kamaysa; 
— agar yalpi m ahsulot miqdori ko'payib, xarajatlar o'zgarm asa;
— agar yalpi m ahsulotining o'sish sur’ati xarajatlar o ‘sish sur’atidan ilgari 
ketsa.
Mahsulot tannarxi omillari qishloq xo'jaligida turli-tumandir. Ularni 3 
guruhga bo'lish mumkin, ya’ni:
1. Tannarxning 2 tarkibiy qismiga, ya’ni ishlab chiqarish xarajatlari va 
mahsulot miqdori;
2. Faqat xarajat miqdori;
3. Faqat m ahsulot miqdori.
1-guruhga:
a) xodim larning moddiy manfaatdorligi;
b) ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish va konsentratsiyalash;
d) ishlab chiqarish texnologiyasini qisqa vaqtda va sifatli bajarish.
2-guruhga:
a) ishlab chiqarishning mehnat sig'imi; 
b) ishlab chiqarishning yer sig'imi; 
d) ishlab chiqarishning fond sig'imi, 
e) ishlab chiqarishning m aterial sig'imi.
3-guruhga: 
a) qishloq xo'jaligi ekinlari hosildorligi va hayvonlar mahsuldorligi;
b) ekin m aydonlari va poda strukturasi;
d) mahsulotni saqlash usullari.
 

---

~ 26 ~