Va jihozlar

Tom qoplamasi majmuasi 
tom qoplamasini qurish ishlarining katta hajmlarida va 
atrofning havo darajasi 5...45°S bo„lganda qo„llaniladi. Majmua tarkibiga kiradi: erituvchini 
yelimlanuvchi yuzalarga suradigan tom qoplamasi qurilmasi (7.36-rasm); erituvchili 
sig„imdan (bochka) erituvchini uzatish moslamasi va tutashuv joylarini hosil qiluvchi 
qarmoq; tom qoplamasi materialini dumalatish va zichlash uchun zichlagich-katok; 
yelimlanadigan va tutashuv joylariga erituvchini surish uchun qarmoq; ish joyiga o„ramali 
materiallarni va erituvchili bochkani yetkazib beradigan yuk ko„taruvchanligi 250 kg 
bo„lgan aravacha; tom qoplamasi gilamini asrash uchun erituvchili bochka ostiga poddon- 
taglik; o„rama materiallarni ochish va dumalatish uchun qurilma; qalinligi 4 mm gacha 
bo„lgan o„rama materialni bichish uchun qaychilar. 
7.36-rasm. Olovsiz usul bilan eritib yopishtiriladigan ruberoidni joylashtiruvchi va 
yelimlovchi 
Qurilmaning unumdorligi 150 m /soat, massasi 75 kg. 
O„ramali tom qoplamasini qurish usuli texnologiyasi va mexanizatsiyasining 
soddaligi, hamda yong„in xavfsizligi bilan tavsiflanadi. Bu usulda tom qoplamasining 
chidamliligi yopishtirishning olovli usuliga nisbatan 25...30% yuqoridir (7.37-rasm). 
7.38-rasm. Olovsiz usul bilan eritib yopishtiriladigan ruberoidni yelimlash. 
Sovuq usulni asosiy kamchiligi - atrof havo darajasi pasayganda erituvchini 
bug„lanish tezligini kamayishi. 
Eritib yopishtiriladigan o„ramali materiallarni yelimlashni olovli usulida 
qo„llaniladigan mashinalar - ko„chma (o„ziyurar va operator qo„l bilan ko„chiradigan), 
hamda odatda suyultirilgan gazda ishlaydi (propan-butan). 

---

O‘zi yurar tom qoplamasi mashinasi 
(7.39-rasm) tom qoplamasi ishlari hajmi katta 
bo„lganda va nishablik 5° dan katta bo„lmaganda qo„llaniladi va o„rama materialni yozish, 
gorelka bilan mastika qoplamasini eritish va tom qoplamasini dumalatib asosga yopishtiradi. 
7.39-rasm. Eritib yopishtiriladigan ruberoidni olovli usul bilan yopishtiruvchi o„ziyurar 
mashina: 
Mashinaning mehnat unumdorligi 200 m /soat, gorelkalar blogida gazlar bosimi 
0,2...0,3 MPa, o„rnatilgan quvvati 1,0 kVt. 
O„ramali tom qoplamasini qurishni olovli usuli keng tarqalmagan, shu sababdankim 
mavjud mexanizatsiya vositalari murakkab, foydalanishda uncha qulay emas, bu usulning 
tejamliligi pastroq, chunki issiqlik energiyasini tarqatilishi 60...70% ni tashkil etadi (7.40-
rasm). 
7.40-rasm. O„ramali tom qoplamasini qurishni olovli usuli. 
Hozirga davrda o„ramali materiallar o„rniga ancha chidamli va mehnat sarfi kamroq 
bo„lgan o„ramasiz mastikali tom qoplamalari qo„llanilmoqda, chunki ularda ishlarni 
mexanizatsiyalashtirish darajasi 2...2,5 marta yuqori, hamda ularni qurish va ta‟mirlash 
tannarxi ancha past. Bundan tashqari ularni mexanizatsiyalashgan usul bilan turli xil yuzalar 
va nishabliklarda qo„llash mumkin.