3-мавзу. Олий мактаб дидактикаси. Дидактика ҳақида умумий тушунча. Ўқиш/ўқитиш моҳияти, структураси ва юритувчи кучлари

1. Таълим соҳасидаги давлат сиёсатининг принциплари. 
Таълим соҳасида давлат сиёсатининг 
асосий принциплари
: 

таълим ва тарбиянинг инсонпарвар, демократик характерда эканлиги; 

таълимнинг узлуксизлиги ва изчиллиги; 

умумий ўрта, шунингдек ўрта махсус, касб-ҳунар таълимининг 
мажбурийлиги; 

ўрта махсус, касб-ҳунар таълимининг йўналишини академик лицейда 
ёки касб-ҳунар коллежида ўқишни танлашнинг ихтиёрийлиги; 

таълим тизимининг дунёвий характерда эканлиги; 

давлат таълим стандартлари доирасида таълим олишнинг ҳамма учун 
очиқлиги; 

таълим дастурларини танлашга ягона ва табақалаштирилган ёндашув; 

билимли бўлишни ва истеъдодни рағбатлантириш; 

таълим тизимида давлат ва жамоат бошқарувини уйғунлаштириш. 
2. Таълим мазмунини шакллантириш принциплари. 
Булар: 

таълим мазмунининг ижтимоий ривожланиш – меҳнат бозори 
эҳтиёж-ларига мувофиқлиги принципи
, шу туфайли таълим мазмунига 
нафақат билимлар, балки инсониёт ижодий фаолиятининг тажрибасининг ва 
инсониёт томонидан ишлаб чиқилган қадриятлар тизимига шахсий 
муносабатлар тажрибасининг акс эттирилишини таъминловчи фрагмент 
(парча)лар ҳам киритилади ҳамда таълим ва ўқитиш мазмунининг 
мутахассислар тайёрлаш мақсадига мослиги ҳисобга олинади; 

---


ўқитиш мазмуний ва процессуал тарафларининг бирлиги принципи
, бу 
предмет мазмуни ва бу мазмунни ўқиётганлар томонидан ўзлаштирилиши 
усулларининг узвий бирлигини билдиради; 

мазмунни шакллантиришнинг илгариловчи тавсифдалиги принципи
, 
бу принцип ўқитувчининг эътиборини бўлажак мутахассиснинг шахсий-
касбий сифатлари ривожланишининг истиқболига, битирувчи эгаллаб олиши 
керак бўлган билимлар, маҳоратлар ва кўникмалар тизимига йўналтиради. 
Педагог ўз талабаларининг ривожланишини маълум даражада башорат қила 
билиши, уларнинг касбий оёққа туриши ва ривожланиши қонуниятларини 
билиши керак; 

таълимнинг ҳар хил даражаларида таълим мазмунининг 
структуравий бирлиги принципи
, бу принцип кўп даражали ва кўп поғонали 
таълим тизимини амалга ошириш имконини беради; 

модуллик принципи
, у мазмун қуйидагилар билан тавсифланишини 
назарда 
тутади: 
блок-модуллар 
кўринишидаги 
ўқув 
материали 
бирликларининг бир бутунлиги, тугалланганлиги, тўлиқлиги ва тузилишининг 
мантиқийлиги билан тавсифланади. Бу блок-модуллар ичидаги материал ўқув 
материалининг тизими кўринишида конструкцияланади, ўқув элементлари 
ўзаро алмашинувчи ва қўзғалувчан бўлиб, ўқув фаолияти мураккаблиги ва 
қийинлилиги даражаларининг вариативлигини назарда тутади; 

мослашувчан таълим структуралари принципи
, у замонавий, тез 
ўзгараётган ижтимоий-иқтисодий шароитларда янги омилларни ҳисобга олиб 
таълим ва ўқитиш мазмунини тезкорлик билан қайта кўриб чиқиш имконини 
беради.