Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

d = (birlamchi defitsit/YaIM)-(senoraj/YaIM)+ 
+ d(real foiz stavkasi-o‘sish darajasi). 
Yuqori o‘sish, past inflyatsiya va past byudjet defitsiti sharoitida 
qarzdorlik kamayadi. Yuqori defitsit va real foiz stavkalarining oshishi 
qarzdorlikni oshiradi. 
Yuqoridagilardan kelib chiqib quyidagi xulosalarni ta’kidlab 
o‘tish mumkin: 

---

317 

inqirozga qadar institutsional va huquqiy asoslarni tashkil etishni 
qo‘llab-quvvatlash kerak; 

rasmiy tizimlar xavfsizligi (likvidlilik talablari, depozitlarni 
sug‘urtalash, kaoflatlash) puxta ishlab chiqilganligiga ishonch hosil 
qilish kerak; 

mumkin qadar tezkor ravishda vakolatlar berishga harakat qilish 
kerak; 

davlatning moliya-kredit siyosati shaffofligini ta’minlash va 
korporativ restrukturizatsiyalashga e’tibor qaratish lozim. 
 
Bobga oid savollar 
 
1. Bank inqirozlari kelib chiqish sabablari xususidagi ilk nazariy 
qarashlar haqida so‘zlab bering. 
2. Bank inqirozlari kelib chiqish sabablari xususidagi keyingi 
nazariy qarashlar va ularning ilk nazariy qarashlardan farqlari 
nimalardan iborat? 
3. Amerikalik iqtisodchi olimlar Karmen M. Reynxart va Kennet 
S. Rogoff bank inqirozlari kelib chiqishining ilk sabablari sifatida 
qanday omillarni keltirib o‘tadi? 
4. Tarixda xorijiy kapitalni jalb etish bilan bog‘liq bank 
inqirozlarining asosiy sabablari nimada? 
5. Bank inqirozlari kelib chiqishida haddan ortiq kredit 
ekspansiyasi omili xususida so‘zlab bering. 
6. Bank inqirozlari kelib chiqishida inflyatsiya omili xususida 
so‘zlab bering. 
7. Bank inqirozlari kelib chiqishida tovar, moliyaviy aktivlar 
narxlari va foiz stavkalarining keskin tebranishi omili xususida so‘zlab 
bering? 
8. Bank inqirozlari kelib chiqishida savdo qoidalarining buzilishi 
omilining ta’siri qanday? 
9. Bank inqirozlari kelib chiqishida fiksirlangan valyuta kursi 
omilining ta’siri qanday? 
10. K.V.Rudiy bank inqirozlarining kelib chiqish sabablari 
sifatida qanday omillarni ko‘rsatib o‘tadi? 
11. Bank inqirozlarining salbiy oqibatlari nimalardan iborat? 
12. Bank inqirozlarining qanday turlari mavjud bo‘lib 
hisoblanadi? 

---

318 
13. Yashirin inqiroz nima? 
14. Inqirozning ochiq shakli nima? 
15. Tizimli bank inqirozi nima? 
16. Tizimli bank inqirozlarining kelib chiqish omillari nimalardan 
iborat? 
17. Tizimli bank inqirozlarini boshqarishning “Standart model-
lari” qanday bosqichlardan tashkil topgan? 
18. Tizimli bank inqirozlarini boshqarishning “Standart model-
lari” 1-bosqichi haqida so‘zlab bering. 
19. Tizimli bank inqirozlarini boshqarishning “Standart model-
lari” 2-bosqichi haqida so‘zlab bering. 
20. Tizimli bank inqirozlarini boshqarishning “Standart model-
lari” 3-bosqichi haqida so‘zlab bering. 
21. Qarz barqarorligi qanday ko‘rsatkichlarga bog‘liq?