O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

Kichik qon aylanish doirasi qon tomirlari
Kichik (o ‘pka) qon aylanish doirasi o ‘pka kapillarlaridagi qon 
bilan o ‘pka alveolalari o ‘rtasida gaz almashinuvini ta ’minlaydi. 
Uning tarkibiga o ‘ng qorinchadan boshlanuvchi o ‘pka poyasi, o ‘ng va 
chap o ‘pka arteriyalari tarmoqlari bilan, o‘pkaning mikrotsirkulator 
oqimi va ulardan qon yig‘ib chap bo‘lmachaga quyiluvchi ikkita 
o ‘ng va ikkita chap o‘pka venalari kiradi.
96

---

Katta qon aylanish doirasi qon tomirlari
Katta qon aylanish doirasi qon tomirlariga yurakning chap 
qorinchasidan boshlanuvchi aorta, undan chiqqan bosh, bo ‘yin, 
tana, qo‘l va oyoq arteriyalari, ulaming tarmoqlari, a ’zolaming 
mikrosirkulator tomirlari, may da va yirik venalar, o ‘ng bo‘lmachaga 
quyiluvchi yuqori va pastki kavak venalar kiradi.
Aorta
Aorta 
(aorta) 
katta qon aylanish doirasining eng katta toq arteriya 
tomiridir. Unda uch: aortaning ko‘tariluvchi qismi, aorta ravog‘i va 
aortaning tushuvchi qismi tafovut qilinadi.
Aortaning k o‘tariluvchi qismi 
(pars ascendens aortae) 
chap 
qorinchadan to ‘sh suyagining chap chekkasida uchinchi qovurg‘a 
oralig‘ida chiqadi. Boshlangan yerida u piyozga o ‘xshab kengayib 
25-30 mm kenglikdagi aorta so‘g‘onini 
(bulbus aortae) 
hosil 
qiladi. Bu sohada aorta devori bilan aortaning yarim oy shaklidagi 
to‘sg‘ichlari o‘rtasida aortaning uchta sinusi bo ‘ladi. Aortaning 
ko‘tariluvchi qismining boshlanish joyidan yurakning o ‘ng va chap 
toj arteriyalari boshlanadi. Aortaning ko ‘tariluvchi qismi o ‘pka 
poyasining orqa qismidan ko‘tarilib II o ‘ng qovurg‘a tog‘ayini to ‘sh 
suyagiga qo‘shilgan joyida aorta ravog‘iga o ‘tib ketadi. Bu sohada 
uning kengligi 
21-22
mm gacha kamayadi.
Bolalarda yurakning yuqori joylashganligi uchun aortaning 
ko‘tariluvchi qismi II qovurg‘a tog‘ayi sohasida aorta ravog‘iga 
o‘tadi. Bu soha yoshga qarab o ‘zgarib 17-20 yoshda II, 25-30 
yoshda III ko‘krak umurtqasi sohasiga tushadi.
Aorta ravog‘i 
(arcus aortae) 
II qovurg‘a tog‘ayi orqa yuzasidan 
chapga va orqa tomonga yo‘nalib , IV ko‘krak umurtqasi sohasida 
aortaning tushuvchi qismiga o ‘tib ketadi. Shu yerda biroz toraygan 
qism-aortaning toraygan joyi