O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

Yurakning yoshga qarab o‘zgarishi
Yangi tug‘ilgan chaqaloq yuragining bo‘lmachalari katta va qorin- 
chalari yaxshi rivojlanmaganligi uchun yumaloq shaklda bo‘ladi (236- 
rasm). Uning ko‘ndalang o‘lchami 2,7 - 3,9 sm, uzunligi 3,0 - 3,5 sm. 
O‘ngbo‘lmacha chapidan sezilarli katta. Taroqsimon va so‘rg‘ichsimon 
mushaklar yaxshi bilinmaydi. Paysimon ipchalar nisbatan yo‘g‘on va 
qisqa bo‘ladi. 
0
‘ng va chap qorinchalar miokardining qalinligi bir 
xil. Epikard yupqa, elastik va kollagen tolalari kam. Epikard osti yog' 
to‘qimasi yaxshi bilinmaydi. Bola hayotining birinchi yilida yurak 
bo‘yiga tez o‘ sadi. Yurakning turli qismlari ayrim yosh davrlarida bir xil 
o‘smaydi. Bola hayotining birinchi yilida bo‘lmachalar qorinchalarga 
nisbatan ko‘proq, 
2—5
ayniqsa 
6
yoshda bo‘lmacha va qorinchalar bir 
xil, 
10
yoshdan so‘ng qorinchalar tezroq o‘sadi.
236-rasm.
Chaqaloq yuragi. Old to­
mondan ко ‘ rinishi
: 
1
 -truncus brachiocepalicus;
2-a. carotis communis sinistra; 3-a. subclavia
sinistra; 4—arcus aortae; 5-ductus arteriosus; 
6
-a.
pulmonalis sinistra; 7 - w . pulmonales sinistrae;
8
-atrium sinistrum; 9-auricula sinistra; 10-sulcus
coronarius; 
11
-ventriculis sinister; 
12
-apex cordis;
13-incisura apicis cordis; 14-sulcus interven-
tricularis anterior; 15-ventriculus dexter; 
16-basis
cordis; 17-conus arteriosus; 18-auricula dextra; 19-
atrium dextrum; 
20
-pars ascendens aortae; 
2 1
-v.
cava superior; 
22
-truncus pulmonalis.
91

---

Yangi tug‘ilgan chaqaloq yuragining og ‘irligi o ‘rta hisobda 24 g 
bo‘lib, bir yoshda 2 marta, 4 - 5 yoshda 3 marta, balog‘at yoshida
10 
marta va 1 8 - 2 0 yoshda 15 marta kattalashadi. 5 - 6 yoshgacha 
o ‘g‘il bolalar yuragi qizlamikiga nisbatan katta bo‘lsa, 9 - 1 3
yoshlarda buning aksi, 15 yoshdan keyin esa yana o ‘g ‘il bolalar 
yuragi katta boMadi. Yangi tug‘ilgan chaqaloq yuragi qorinchalari 
devorining qalinligi 5 mm ga teng b o ‘lib, bola hayotining 5 - kunidan 
boshlab chap qorincha devori faoliyatiga bog‘liq ravishda kattalashib 
boradi va 
2
yoshda o‘ng qorinchaga nisbatan 
2
marta katta bo ‘ladi. 
Yurak devorining qalinlashuvi mushak tolalari va biriktiruvchi 
to‘qima qatlamlarining ko‘ndalang o ‘lchamlari o‘sishi hisobiga 
bo‘ladi. Barcha yoshdagi bolalarda atrioventrikular to ‘sg‘ich 
tavaqalari yaltiroq b o ‘ladi. Yoshga qarab to ‘sg‘ich tavaqalari va 
epikard zichlashadi. 
2
yoshdan boshlab epikard ostiga yog‘ to‘plana 
boshlaydi.
15 yoshgacha chap qorincha devorining qalinligi 2,5 marta, 
o ‘nginiki 0,3 marta kattalashadi.
Yangi tug‘ilgan chaqaloq yuragi yuqori va ko‘ndalang joylashadi. 
Yurak uchi proyeksiyasi IV qovurg‘a oralig‘ida chap o ‘rta o ‘mrov j 
chizig‘idan 1-2 sm tashqarida bo ‘ladi. Bir yoshgacha bo‘lgan i 
bolada uning yuqori chegarasi ikkinchi qovurg‘a oralig‘ida bo ‘lsa, ! 
pastki chegarasi kattalarnikiga nisbatan bir qovurg‘a oralig‘ida 
yuqori turadi. 
0
‘ng chegarasi to ‘sh suyagining o ‘ng chekkasida yoki 
undan 0,5-1 sm o ‘ngroqda joylashgan. 2-3 yoshlarda yurak qiyshiq 
holatga o ‘tadi va o ‘smirlik davrida kattalarnikiga o ‘xshab qoladi.