O‘Zbekistondagi Mavjud Suv Muammolari Va Uning Jiddiy Oqibatlari Mavzusini O‘Qitish Metodikasi

JOURNAL OF ADVANCED
RESEARCH AND STABILITY (JARS) 
Volume: 01 Issue: 06 | 2021 
ISSN: 2181-2608
616 
4-6 haftalik davomida bola kattalar bilan aloqa qilishning turli-tuman vositalarini egallaydi va 2 oylik 
bo‘lganida
o‘zi
atrofdagilarni muloqotga chaqirib, 
ta’sir
eta boshlaydi. Bu davrda muloqot 
funksiyasini 
«Jonlanish kompleksi», 
bolaning quvonchli hatti-xarakatlari, jilmayishi, tovushlari 
bajaradi, kattalarning bunga javoban kulishi, yoqimli 
so‘zlar
bilan murojaat qilishi natijasida bola 
kommunikativ faoliyatni amalga oshirish imkoniyatiga ega 
bo‘ladi.
Hayotining 1 yarim yilligida kattalar bilan muloqot yetakchi faoliyat turi, mustaqillikni kasb etuvchi 
–
bilish faoliyati, predmetli xarakatlar shakllanadi va ular rivojlanishi uchun optimal sharoitlar 
yaratiladi. SHuningdek, muloqot jarayonida emotsional va kognitiv protsyesslarning, xususan mnemik 
protsyessning shakllanishi va rivojlanishi 
ro‘y 
beradi. 
Hayotining 2 
–
yarim yilligida predmetli manipulyativ faoliyat faoliyatning yetakchi turi holatini 
egallaydi.Muloqot 
o‘zining
yetakchilik 
o‘rnini
predmetli manipulyativ faoliyatga 
bo‘shatib
beradi 
va bu faoliyatga xizmat qila boshlaydi. Muloqot endi boshqacha formada namoyon 
bo‘ladi.
Bolaning muloqotning boshqa formasiga 
o‘tishi
bola xulq-atvorida 
ro‘y
beradigan 
o‘
zgarishlar 
bilan birga kechadi. Avvalgi sof emotsional muloqot bolani endi qoniqtira olmaydi. Bola 
o‘zining
kattalar bilan birga harakatlarni bajarish xoxishini 
o‘zining
holati, xatti-harakatlari orqali ifodalay 
boshlaydi: kattalar 
qo‘lidan
ushlab 
o‘yinchoq
tomonga boshlaydi, birgalikda 
o‘ynash
uchun 
predmetni uzatadi, 
o‘zi
hoxlagan narsani turli xil tovushlar, xarakatlar bilan tushuntirishga intiladi. 
Barcha xarakatlar yorqin his-
tuyg‘ular
bilan boyiydi. Lekin, 1-yarim yildagidek, faqat ijobiy 
emotsiyalargina emas, salbiylari ham uchraydi. 
Predmetli manipulyativ faoliyat jarayonida bola predmetlar bilan 
o‘ziga
xos manipulyatsiyalar 
qilishni 
o‘rganadi,
oddiy malaka va 
ko‘nikmalarni
egallaydi, namunaga qarab harakat qilishni 
o‘zlashtiradi,
bolada nutqni tushinish va 1-
mustaqil so‘zlarga
o‘rganish
aktiv jarayoni boradi. 
1 yoshli bolani atrofdagi barcha narsalar qiziqtiradi 
–
odamlar, 
o‘yinchoqlar,
hayvonlar, hodisalar. 
Bola 
o‘z
xis-
tuyg‘ularni
tezda va 
jo‘shqin
namoyon qiladi. U doimo nima bilandir band 
bo‘ladi:
atrofdagi narsalarni, 
o‘yinchoq,
turli predmetlarni kuzatadi, 
qo‘liga
tushgan narsani tekshirib 
chiqadi. 
Demak, chaqaloqda hali muloqotga 
bo‘lgan
ehtiyoj 
yo‘q.
CHaqaloq kattalarni murojaatiga 
e’tibor
qilmaydi, 
o‘zi
ham bunga intilmaydi, 
ya’ni
unda muloqotga 
bo‘lgan
ehtiyojning hech qanday belgisi 
mavjud emas. 
To‘g‘ri
tarbiya natijasida 
go‘dak
muloqot rivojlanishining 2-bosqichiga 
o‘tadi.
Bu bosqichda bola 
kattalar 
ta’sirini
aniq idrok etadi va unga qoniqish belgilari bilan javob beradi. Bunda tarbiyaning 
asosiy maqsadi