Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

O‘z mol-mulkiga bo‘lgan huquqidan voz kyechishga majburlash
deganda, ko‘rib chiqilayotgan jinoyat subyektlari tomonidan 
mulkdorning o‘zi nazorat qiluvchi, huquqni muhofaza qiluvchi hamda 
boshqa davlat organining va davlat tashkilotining mansabdor shaxsi 
yoki xizmatchisiga mol-mulkiga bo‘lgan huquqini topshirishga 
qaratilgan har qanday harakatlar tushuniladi (masalan, oldi-sotdi 
shartnomasini ro‘yxatdan o‘tkazishga majburlash). 
Jinoyat, xuddi shunday harakatlar uchun ma’muriy jazo qo‘llanil-
ganidan keyin sodir etilgan qilmish natijasida mulkdorga zarar 
yetkazilganidan so‘ng 
tamomlangan
hisoblanadi. Ko‘p miqdorda zarar 
yetkazganlik uchun javobgarlik sharhlanayotgan moddaning 2-qismida 
belgilanganidan kelib chiqqan holda, xulosa qilish mumkinki, ko‘p 
miqdordan kam zarar yetkazgan shaxs birinchi qism bo‘yicha 
javobgarlikka tortiladi.
247 

---

Jinoyat 
subyektiv tomondan
qasddan, xususan, aybning to‘g‘ri qasd 
shakli bilan sodir etiladi. Jinoyatning motivi va maqsadi qilmishni 
kvalifikatsiya qilishga ta’sir qilmaydi. 
Jinoyatning 
subyekti 
nazorat qiluvchi, huquqni muhofaza qiluvchi 
hamda boshqa davlat organining va davlat tashkilotining mansabdor shaxsi 
yoki xizmatchisi bo‘lishi mumkin. 
Nazorat qiluvchi organ
deganda, xo‘jalik yurituvchi subyektlar 
faoliyati ustidan davlat nazoratini amalga oshirishga vakolatli vazirliklar 
hamda idoralar tushunilishi lozim. Nazorat qiluvchi organlarning xo‘jalik 
yurituvchi subyektlar faoliyatini nazorat qilishga aloqasi bo‘lmagan 
mansabdor shaxslari va xizmatchilari, ularda tegishli vakolat va ta’sir 
doirasi mavjud emasligi tufayli, mazkur jinoyatning subyekti bo‘la 
olmaydi. 
Boshqa davlat organi va davlat tashkiloti
deganda, o‘z vakolatiga 
ko‘ra xo‘jalik yurituvchi sub’ktlarning qonuniy faoliyatiga to‘sqinlik qilish 
imkoniyatiga ega organ va tashkilotlar tushuniladi. 
Shaxsning harakatlari:
a) ko‘p miqdorda zarar yetkazgan holda;
b) bir guruh shaxslar tomonidan oldindan til biriktirib sodir etilgan 
bo‘lsa, JKning