Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

Majburan qabul qildirish
deganda nazorat qiluvchi, huquqni muhofaza 
qiluvchi hamda boshqa davlat organining va davlat tashkilotining 
mansabdor shaxsi yoki xizmatchisi tomonidan mulkdorga xususiy mulkni 
tasarruf etish yuzasidan nomaqbul shartlarni qabul qildirishi, mulkdor 
mazkur shartlar bo‘yicha qonun doirasida bahslashishi, biroq, qayd etilgan 
davlat organi yoki tashkilot xususiy mulkdor takliflariga rozilik berish 
yoki kelishishdan bosh tortishi tushuniladi. Ustun maqomga ega nazorat 
qiluvchi, huquqni muhofaza qiluvchi hamda boshqa davlat organining va 
davlat tashkilotining mansabdor shaxsi yoki xizmatchisi tomonidan 
xususiy mulkni tasarruf etishning aynan u taklif etgan shartlarini majburan 
qabul qildirish vakolatini suiiste’mol qilish ustun maqomdan foydalanib, 
mulkdorga nomaqbul yoki kamsituvchi shartnoma shartlarga ko‘nishga 
majburlash hisoblanadi. Bu kabi shartlar sifatida bozordagi narxlarga 
246 

---

nomuvofiq baholangan shartlar asosida mol-mulkni olish, sotish, xizmatlar 
ko‘rsatish, ishlarni bajarish va boshqalarni ko‘rsatish mumkin. 
Mol-mulkni yoki mulkiy huquqlarni topshirishni asossiz ravishda 
talab qilish
mansabdor shaxs yoki xizmatchi tomonidan oshkora tarzda 
moddiy boyliklar, pullar, ne’matlar, moddiy manfaat va boshqani 
topshirishni talab qilishdan iborat. 
Mulk huquqi turli hujjatlarda mustahkamlanishi mumkin, masalan, mulk 
oldi-sotdi shartnomasi, u yoki bu mulkiy qimmatliklarni olishga berilgan 
ishonchnomalar, vasiyatnoma, sug‘urta polisi, turli xil qimmatli qog‘ozlar 
va h.k. 
Mulkdorning mulkini olib qo‘yish yoxud uni o‘z mol-mulkiga bo‘lgan 
huquqidan voz kyechishga majburlash, talon-toroj alomatlari mavjud 
bo‘lmagan taqdirda.
Mulkni olib qo‘yish
deganda, nazorat qiluvchi, huquqni muhofaza 
qiluvchi hamda boshqa davlat organining va davlat tashkilotining mansabdor 
shaxsi yoki xizmatchisi tomonidan tekinga, qonunga xilof ravishda, 
mulkni o‘zining yoki uchinchi shaxslarning foydasi uchun, talon-toroj 
alomatlari mavjud bo‘lmagan holda muomalaga kiritish tushuniladi.