Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

Hisoblash asboblari 
deganda, bevosita suv, issiqlik yoki elektro 
energiyaning haqiqiy hajmini miqdoriy hisoblovchi, ikki tomon 
(iste’molchi va yetkazib beruvchi)ni aniq qanoatlantiruvchi barqaror 
o‘lchash-hisoblagich qurilmalari tushuniladi
1
. 
Hisoblash asboblari O‘zbekistonda qabul qilingan o‘lchov birliklarida 
ifodalanadi, ular turli oqimlarni o‘lchash uchun zarur va etarli bo‘lgan 
gradatsiyalar bo‘yicha ishlab chiqiladi va texnika, foydalanish xavfsizligi 
talablariga javob berishi, ta’mirga yaroqli bo‘lishi, bir-birini almashtira 
olishi, indikator qurilmalariga oson kirish kabi shartlarga javob berishi 
lozim
2
. 
Hisoblash asboblarini buzish 
deganda, hisoblash asboblarining qisman 
yoki to‘liq buzilishi tushuniladi. Asbob hisoblash xususiyatlarining to‘liq 
yoki qisman yo‘qotilishi, uning xo‘jalik qiymatining pasayishi, hisoblash 
asbobidan butunlay maqsadga muvofiq ravishda foydalanish 
imkoniyatining yo‘qotilishiga sabab bo‘ladi. 
Hisoblash asboblaridagi ko‘rsatkichlarga ta’sir ko‘rsatish, 
aralashish 
deganda, asbobning butunligiga putur yetkazmasdan uning 
ishlash qobiliyati va ko‘rsatikichlari to‘g‘riligining buzilishini tushunish 
kerak. Ta’sir ko‘rsatish turli yo‘llar bilan amalga oshirilishi mumkin: 
elektron magnit qurilmalaridan, issiqlik yoki yorug‘lik va h.k. foydalanish; 
ta’sir ko‘rsatish usullari qilmishni kvalifikatsiya qilishda ahamiyatga ega 
emas. 
Mazkur moddaga ko‘ra, hisoblash asboblariga ta’sir ko‘rsatish deb 
tavsiflanadigan jinoyatning maqsadi — 
hisoblash asboblari 
ko‘rsatkichlarini o‘zgartirishdir. Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda, a) 
1
Масалан, 
қаранг:
Уй-жой фондида ва ижтимоий-маданий мақсадлардаги объектларда сув ва газни ҳисобга 
олиш асбобларини ўрнатиш ва улардан фойдаланиш ҳақида Низом (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар 
Маҳкамасининг 1995 йил 26 май- даги 185-сон қарорига илова), II бўлим // Ўзбекистон Республикаси 
ҳукуматининг қарорлари тўплами, 1995 й., 5-сон, 18-модда; Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари 
тўплами, 2001 й., 3-4-сон, 13-модда; 2006 й., 45-сон, 443-модда.
2
Ўша жойда.
182 

---

agar bunday ta’sir boshqa maqsadlarda amalga oshirilgan bo‘lsa, 
(qiziquvchanlik, ta’mirlash va b) shaxs ushbu modda bo‘yicha 
javobgarlikka tortilmaydi. 
O‘zboshimchalik bilan umumiy foydalanishdagi elektr, issiqlik, gaz yoki 
vodoprovod tarmoqlariga ulanish, hisobga olish asboblarini buzish yoki 
ularga ta’sir ko‘rsatish ushbu harakatlar uchun ma’muriy preyuditsiya 
mavjud bo‘lsagina, jinoyat deb topiladi va JKning