www.ziyouz.com
кутубхонаси
57
ko'chirib olgan edim. Mana: «Mabodo eshak odamga o'xshab gapirsa va odam bolasi lining o'rniga
yuk tashisa, buni normal hoi deb bo'lmaydi... Vaholanki, ba'zi kishilar, «falonchining eshagi tilga
kirganmish», deb karnay chalib yurishadi. Odam bolasi gapiradi, eshak yuk tashiydi. Buning hech
ajablanadigan joyi yo'q».
— Xo'sh, buni menga nimaga o'qib beryapsan?
— Aytmoqchi bo'lgan gapim shuki, yosh bola kattaning ishini qilmasligi kerak. Bola bolaligicha
qolgani ma'qul.
— Ko'p valdirama!
Xullas, zukkolar musobaqasi ham sen aytgan majlisdan qolishmadi. Toza miriqib kuldik.
Xatingni kutaman. Omon bo'l, do'stim.
Ahmad Tarbay.
Labbay, jonim!
Anqara, 3-fevral, 1964-yil.
Ahmad!
30-yanvarda yuborgan xatingni oldim. Katta rahmat. Naq kanikul boshlangan kuni qo'limga tegdi.
Kulaverib, ko'zimda yosh qolmadi.
Bizning oilada aqlda tanho bo'ladi, deb dastlab opamga rosa umid bog'lab yurishdi. Ammo shirin
orzular sarob bo'lib chiqqanidan keyin uydagilar qo'lni yuvib qo'ltiqqa urishdi. Kattasidan chiqmagan,
kichigidan chiqadimi, degan andisha bilan Metin ikkovimizdan butunlay umidlarini uzishdi.
Opam baland dorga osilib yurgan paytlar hali-hali esimda. Men u mahalda juda yosh edim,
o'qishga bormasdim. Dadam har kuni ishdan qaytgach, opam bilan fransuzchadan mashq qilardi.
Opamning fransuzcha bir she'rni hecham yodlolmay, ikki-uch haftagacha qiynalib yurganlari shundoq
esimda turibdi. Men ularning oldida o'tirardim. She'r qayta-qayta o'qilaverganidan menga yod bo'lib
ketgan edi. Mana, oradan qancha yil o'tdi, lekin o'sha she'r hamon qulog'imda jaranglaydi. Ma'nosini
bilmasam ham, so'zlari dilimga jo bo'lib ketgan. Bu she'rni yodlatish uchun dadam rosa ter to'kkan
edi. Dadamning mehnati zoye ketgani yo'q — mendan bo'lak uni oyim bilan oqsoch xotin ham
binoyidek yodlab olishdi.
Dadamning bir o'rtog'i bo'lardi. Yevropada o'qigan ekan. O'sha odam bir kuni dadamga:
— Chet tilni o'rganish uchun alohida qobiliyat kerak. Fransuz tilini o'rgataman deb bolani bekorga
qiynama, qo'y bu ishni, — deb maslahat beribdi. — Men Parijda bo'lganman. Binobarin, parijda ming
yil tursayam fransuzchani o'rganolmagan odamlarni ko'p ko'rganman. Ularning umri qahvaxonada
o'tardi. Oqibatda ular fransuzchani emas, balki ofitsiantlar turkchani o'rganib olishardi. Ayrim
kishilarda chet tilga layoqat bo'lmaydi, lekin ular o'z tillarini boshqalarga o'rgatishga usta bo'ladilar.
Ehtimol, sening qizing ham shular jumlasidandir... Har qanday bolada biror narsaga qobiliyat bo'ladi.
Lekin u bolaning ich-ichida yashirinib yotadi. Shunga ko'ra bolada yashi-rinib yotgan mana shu
haqiqiy qobiliyatni seza bilish, uni yuzaga chiqarish, qolaversa, har tomonlama kamol toptirish kerak
bo'ladi.
Shu gapdan keyin dadam opamdagi ichki qobiliyatni yuzaga chiqarish maqsadida uyga o'qituvchi
yollab, unga skripkadan dars uyushtirib berdi. Ammo opamdagi yashirin qobiliyatning skripkaga
sirayam aloqasi yo'q ekan.
— Bu qizning qulog'i juda og'ir ekan, — debdi bir kuni o'qituvchi. — Hatto meniyam ishdan
chiqarib qo'ydi. Unga dars bera boshlaganimdan buyon «do»ni «si»dan ajratolmay qoldim. Eshikning
g'ijirlashi menga skripka chalgandek bo'lib tuyulyapti.
Chindan ham opam ovozni yaxshi ajratolmaydi. Oshxonada stakan sinsa, birov keldimi, deb
eshikka yuguradi. Maktabda o'qib yurganidayoq muallimi unga:
— Hamma ashula aytayotganida sen tek tur, qizim. Boshqalarni ham yanglishtirib yuboryapsan,
G’aroyib bolalar (roman). Aziz Nesin
Do'stlaringiz bilan baham: |