5-Mavzu. Tashkilotlar va ularni boshqarish

Uchinchi bosqich – tashkiliy tuzilma samaradorligini baholash
 
Boshqaruv samaradorligini baholash topshiriqlarni amalgam oshirish darajasi, boshqaruv 
tizimining tashkil etilganligi, qabul etilayotgan boshqaruv qarorlarining tezligi va optimalligi 
bo‘yicha amalga oshirilishi mumkin. Tashkiliy tuzilma samaradorligining ayrim parametrlarini 
qator koeffisientlardan foydalanib aniqlash mumkin:
1) 
zveno koeffisienti: 
K
zv 
= T
zv
.
 f.
 / T
zv
.
 o, 
 
Bu erda
T
zv. f.
– mavjud tashkiliy tuzilma zvenolar soni; 
T
zv
.
 o
– tashkiliy tuzilma zvenolarining optimal soni; 
2) 
hududiy mujassamlashishkoeffisienti: 
K
h. k
 = T
tsh
.
 f.
 / T., 
T. 
– shu ko‘rinishdagi tashkilotlarning ushbu hududdagi soni; 
3) 
boshqaruv tashkiliy tuzilmasi samaradorlik koeffisienti: 
K
e
 = N
o
 / H
b
,
Bu erda
N
o
– boshqaruv tashkiliy tuzilmasi faoliyatidan olingan oxirgi natija (samara); 
H
b 
– boshqaruv sarf – harajatlai (ma’muriy boshqaruv personal (MBP) moyanasi, 
bino uchun ketadigan harajatlar, boshqaruv axborotini qabul qilish va uzatish va sh.k.). 
Shu narsani nazarda tutish kerakki, boshqaruvning tashkiliy tuzilmasi bilan bilan 
boshqaruv faoliyati natijalariaro o‘zaro bog‘liqlikni qidirish juda qiyindir. ko‘pincha tashkiliy 
tuzilmaning holati va samaradorligini boshqarilayotgan ob’ekt faoliyatini harakterlovchi 
ko‘rsatkichlar yordamida baholanadi.
Boshqaruv samaradorligi S
b 
odatda noshqaruv iqtisodiyligini B
i
ishlab chiqarish 
samaradorligiga S
i
bo‘lgan nisbiy bilan tasvirlanadi. S
i
boshqaruvga sarflangan harajatni A
b
asosiy va aylanma jamg‘armalarga D bo‘lib hisoblanadi va jamg‘arma qiymati birligini 
boshqaruvga sarflangan harajati E
p
ni ifodalaydi. E
p
esa shartli toza mahsulotni (V
t.m.
) sanoat 
ishlab chiqarish personaliga S
p
bo‘lish bilan aniqlanib bir odamga to‘g‘ri keladigan ishlab 
chiqarish mahsuloti miqdorida ifodalanadi.

---

S
i