N a b ijo n qo dirov

ACHCHIQ SABOQ
Yon qo ‘shnimiz Tillo aka o ‘g ‘liga sunnat to‘yi 
qildi. Yozning avji chillasi edi o ‘shanda. Bolalar bilan 
o ‘ynab zerikdim va suv ichgani uyimizga kirdim. Uyda 
hech kim yo ‘q. Hamma to ‘yda edi. Oshxonaga kirib 
chanqog‘imni qondirdim. Beixtiyor ko ‘zim o ‘choq- 
boshida turgan gugurtga tushdi. Men qachon gugurtni 
ushlasam, onajonim qo‘limdan olib qo‘yardi. Hozir ayni 
payti. Bir-ikki dona chaqib maza qildim va nimanidir 
yondirib ko‘rgim kelaverdi.
Asta chorvoq tomon o ‘tdim. Q o‘ylar yotadigan 
bostirmaning atrofi g ‘o ‘zapoya g ‘arami bilan to ‘silgan, 
uning tomida ham bir necha yillik o ‘tin bosilgan edi. 
Odatda, onam olov yoqsa, avval o ‘tin tagiga qog‘oz 
qo‘yib o ‘t qalardi. Q og‘ozsiz ham yonarmikan? Yax- 
shisi, bir sinab ko‘rmoqchi b o ‘ldim. Gugurtni yoqib, 
issiqdan qurib yotgan, yupqagina g ‘o ‘zapoya chano- 
g‘iga tutdim.
Shu payt to‘yxonadan qo‘sh nog‘ora, kamay- 
sumaylaming o ‘ynoqi sadosi eshitildi.
-U r-r-e ! Yog‘och oyog‘-u, oto‘yinlar keldi!
Running yorug‘ligidanmi ko‘zimga olov ko‘rinmadi. 
Shoshib g ‘o‘zapoya chanog‘iga bir-ikki tufladim-da, 
to‘yxonaga qarab chopdim. Tomoshaning oldiga o ‘tib 
o ‘rtoqlarim davrasiga qo‘shildim. K o‘zboylog‘ichning 
og‘zidan igna chiqarishlariga mahliyo bo‘lib, maza qilib 
o ‘tirgandim birdan olomon tarqab, hamma sarosima 
bilan ko‘chaga qarab yugurdi. Pojar! - dedi bolalardan 
biri hovliqib. Yangi tomosha topilganiga suyunib, men 
ham ularga ergashdim.
27

---

Ko‘chaga chiqqach, ne ko‘z bilan ko ‘rayki, odamlar 
bizning uyga qarab chopishardi.
Darrov gugurt o ‘ynaganim esimga tushdi.
Osmonga ko4arilgan tutun, charsillab yonayotgan 
alanga juda vahimali ko‘rinish olgan, qo‘ni-qo‘shni 
uzoq-yaqindan to ‘yga kelgan mehmonlar paqirmi, 
tog‘orami, qo‘llariga ilingan narsani olib, o ‘tni o ‘chi- 
rishga shoshishardi. Xuddi qiyomat qoyim boiay o t- 
ganday edi. Dadam alangaga qarab karaxt ahvolda 
turar, onam esa tinmay dodlardi. Nima qilib qo‘ydim 
men ovsar.
Xayriyat, olov kuchaymasdan oldinroq qo‘shnimiz 
Eliboy aka bostirma tagida tinmay m a’rayotgan qo‘y- 
larimiz eshigini ochib tashqariga haydashga ulgu- 
rib qolibdi. 0 ‘t o ‘chiruvchi mashinaning kuchli chin- 
qirig‘ini eshitib, hammaning yuzida quvonch porladi.
Tez orada yong‘in bartaraf etildi. To‘yga kelgan 
mehmonlarning yangi ust-boshlariga qarab bo‘lmas, 
iflos va shalabbo edi. 0 ‘t o‘chiruvchilar boshlig‘i 
yong‘in qayerdan chiqqanini aniqlash maqsadida su- 
rishtiruvni boshlab yubordi. Hech ikkilanmay bolalar 
o ‘t qo‘ygan, degan to ‘xtamga kelishdi. Hamma menga 
qaradi. Men qo‘rqqanimdan qaltiray boshladim.
-
Davron biz bilan birga to ‘yda edi, - dedi o‘rtoq- 
larimdan biri.
Bu gap kattalar tomonidan ham tasdiqlandi. Eliboy 
ota, yong‘indan oldin mahallamizdagi Hayit jinnini shu 
atrofda sang‘ib yurganini aytdi. U hozir ham shu yerda 
aylanib yurar, odamlarga qarab tinmay kulardi.
0 ‘t o‘chiruvchilar ham boshlarini ortiqcha qotirib 
o ‘tirmay, aybni osongina o ‘sha begunoh jinniga yuklab 
qo‘yaqolishdi.
Ko‘zlarim hech narsani ko‘rmas, faqat qulog‘im- 
ga bolalaming: «Hayit jinni o ‘t qo‘yibdi! Jinni o ‘t 
qo‘yi'bdi!» - degan ovozlari eshitilardi xolos.
28

---

Negadir o ‘pkam to‘lib, yig‘lagim kelaverdi. 0 ‘zim- 
ni tutolmay, o4irgan joyimda yuzlarimni berkitib 
ho‘ngrab-ho‘ngrab yig‘ladim.
Tanish bir qo‘l boshimni silay boshladi. Darrov 
payqadim. Bu dadamning qo‘llari.
- Nega yig‘laysan? Shunday bo‘lishi kerak ekan, 
bo‘ldi. Kelgan balo shunga ursin. Uyimiz saqlanib 
qolganiga quvonsang-chi, tentakvoy. Tur o ‘mingdan! 
0 ‘g ‘il bola yig‘lamaydi!
K o‘z yoshlarimni artib, dadamga ergashar ekanman, 
uning oxirgi so‘zlari xayolimda aylana boshladi. « 0 ‘g ‘il 
bola yig‘lamaydi!»