Shahada: ashhadu anna Muhammadan a’bduhu va Rosuluh. Namoz, ro’za va Haj ruknlari

”ashhadu anna Muhammadan a’bduhu va Rosuluh”
der 
ekanmiz, Rosululloh sollallohu a’layhi va sallam Me’rojga qalblari bilan chiqqanlar, 
o’zlarining jasadlari bilan emas, tushlarida ko’rganlar, tushlarida ilhom bo’lib, 
tushlarida mana shunday holatlar yuz bergan. Axir jasadlari bilan ko’tarilishlik va 
o’tib ketganiga qaysidir zamonlar bo’lgan payg’ambarlarning jasadlari bilan namoz 
o’qishliklari aql bovar qilmaydi, deb mana shu joyda to’xtar ekamiz, ikkilanar 
ekanmiz, biz 
”ashhadu anna Muhammadan a’bduhu va Rosuluh”
deb bergan 
shahodatimizga, bergan guvohligimizga xiyonat qilgan bo’lamiz. Chunki, biz 
guvohlik berayotganda 
”ashhadu anna Muhammadan a’bduhu va Rosuluh”
der 
ekanmiz, Muhammadning barcha-barcha keltirgan narsasiga iymon keltiraman, 
degan bo’lamiz. Muhammad sollallohu a’layhi va sallamning Allohdan ilhom qilinib, 
hamma ishlari, hoh u aqlga sig’ar bo’lsin, hoh u aqlga sig’mas bo’lsin, mo’jiza 
bo’lsin, mo’jiza bo’lmasin, u biz bilan birga, biz kabi uxlab, biz kabi bozor aylanib, 
biz kabi yig’lab, biz kabi qalbi og’rib, biz kabi xursand bo’lib yashaydigan bizning 
ichimizdagi inson bo’lib turib, mana shu ishlarning barchasi Alloh tomonidan unga 
ilhom, yoki mo’jiza qilib berilgan haqiqatdir, deb bergan guvohligimizga o’zimiz 
qarshi ish qilgan bo’lamiz. 
Agar, Rosululloh sollallohu a’layhi va sallamning qaysi aytgan Hadislari, 
nimaiki qilgan da’volari, nimaiki keltirgan shari’atlari xususida turib ikkilanar 

---

ekanmiz, aqlimizga solar ekanmiz, sahih nususlar bilan kelgan shari’atni, sahih 
nususlar bilan kelgan Hadislarda ikkilanib, aqlimizga solar ekanmiz, biz o’z-o’zidan 
aqlimizni naqldan ustun qo’ygan bo’lamiz va bizning bu guvohligimiz bizga foyda 
bermaydi. Biz mana shu 
”ashhadu anna Muhammadan a’bduhu va Rosuluh”
ni 
aytishlikda obdon o’ylab, aqlimizni ishga solib, ya’ni biz xujjatlarni ko’rib chiqib, 
oldingi mavzularda aytildiki, Islom dini, gumonlar, afsonalar evaziga qurilgan din 
emas, Islom haqiqat ustiga, xujjat ustiga qurilgan dindir. Shunday ekan, biz haqiqat 
bilan tan olishimiz, iqror bo’lishimiz kerak, Muhammadning payg’ambar ekanligi 
va Muhammad sollallohu a’layhi va sallam keltirgan barcha narsa, ko’rsatgan, 
qilgan, aytgan hamma narsalari haqiqat ekanligiga iymon keltirishligimiz lozim 
bo’ladi.
Rosululloh sollallohu a’layhi va sallamga guvohlik berishlikning muhim 
ekanligi, uni Alloh Subhanahu Taolo Qur’oni Karim Tavba surasi 128-oyatida 
aytadi: